Μακεδονία γη Ελληνική! Macedonia Hellenic land!
- Βαριά στενάζουν τα βουνά κι ο ήλιος σκοτεινιάζει.
Το δόλιο το Μορίχοβο και πάλι ανταριάζει. (Δις)
- Πέφτουν τουφέκια σαν βροχή, γκιολέτες σαν χαλάζι
και μένα η μανούλα μου βαριά αναστενάζει.
- Λαμποκοπούν χρυσά σπαθιά, πέφτουν τουφέκια ανάρια.
Κάνει ο Γαρέφας πόλεμο με εξήντα παλικάρια.
- Έβγα βρε Λούκο άπιστε, Βούλγαρε Καρατάσωφ,
μέρα νύχτα περπάτησα εδώ για να περάσω.
- Μπαίνω μεσ' στην καλύβα σου απ' την πλευρά την άλλη
και το σπαθί μου έβγαλα, σου πήρα το κεφάλι.
Μουσικολογικό Σχόλιο: Ήχος Πλάγιος του Δ' σκληρός χρωματικός-Νεαβέντ. Ρυθμός αργός τρίσημος.
Πρωτοάκουσα το τραγούδι (Απ. Τσέρνος) από την κ.Μαρία Παπακαρμέζη. Το τραγούδι το βρήκα σε πολλές παραλλαγές. Τελικά όμως επέλεξα τα λόγια της κ. Μ. Παπακαρμέζη και τη μουσική, όπως μου το έπαιξε ο Γ. Ντομάτας.
Σύμφωνα με τον μακαρίτη Γ. Ντομάτα παιζόταν στους γάμους ως δρομικό και η εισαγωγή του γράφτηκε το 1950 από τον μαέστρο της μπάντας του Δήμου Γουμένισσας κ. Θανάση Παπαστεργίου. Παραλλαγές του ίδιου τραγουδιού υπάρχουν στον Εξαπλάτανο Αριδαίας, όπου παιζόταν από την Ορχήστρα των ''Ουρούμηδων'' σε χορευτικό ρυθμό βαλς.
Επίσης στη Νάουσα σε έκδοση του ομίλου ''Γενίτσαροι και Μπούλες'' (2003), με τίτλο ''Ο κύκλος της ζωής και το δημοτικό τραγούδι της Νάουσας'' και συγγραφέα τον Τάκη Μπά'ι'τση. Τέλος στην περιοχή Αριδαίας (από την Όρμα ως τους Προμάχους) ως καθιστικό, όπως περιέχεται στην παρούσα συλλογή με τον αριθμό 12.
Το ποιητικό θέμα με ορισμένες παραλλαγές είναι από το ποίημα του Αθανασίου Δημητρίου, που δημοσιεύθηκε στις 6-8-1906 και το τραγούδησε ο λαός της Μακεδονίας από το Μοναστήρι και την κεντρική Μακεδονία μέχρι τη Γευγελή.
Το τραγούδι αυτό επίσης χρησιμοποιήθηκε και στην εθνική αντίσταση. Ο Κων/νος Δούφλιας στο βιβλίο του ''Τραγούδια της Άνω Μακεδονίας'' γράφει:''όταν βρέθηκα ταξιδιώτης πάνω από τα σύνορα μας στο Μοναστήρι, ένας γέροντας μου είπε ένα τραγούδι, που μου ήταν γνωστό από τον παππού μου:
''Βαριά στενάζουν τα βουνά και ο Ήλιος σκοτεινιάζει.
Το δόλιο το Μορίχοβο καπνό κι αντάρα βγάζει...''
Κι ύστερα το πρόσωπο του το μούσκεψαν τα δάκρυα.
