Keman almaya gittiğimizde ilk olarak markasına bakmak bir alışkanlık olsada aslında pek anlamı olmayan bir alışkanlık olmaktadır. O zaman nelere dikkat edeceğiz?
İlk dikkat edeceğimiz şey kemanın doğal ahşaptan imal edildiğine emin olmamız yani preslenmiş ahşaptan oluşan kontraplak malzemeden yapılmadığına emin olmamız gerekiyor. Gerçektende aşırı kötü olan modelleri olduğu gibi nerdeyse güzel bir kemandan ayırt edilemeyecek kadar güzel modellerde kontraplaktan yapılabiliyor. Böyle olduğu zaman keman kapağı çok kalın olduğundan aşırı tiz ve verimsiz bir ses elde edilecek ve keman çalmaktan kısa sürede bıkmamıza sebep olacaktır. Peki bunu nasıl anlarız?
Kemanın f deliklerine baktığımızda yada yanlarına üst üste çizgiler görebiliriz yada içine baktığımızda ahşabın damarları gözükmüyorsa yada sırtına baktığımızda tek parça halinde imal edilmiş ise bunun konraplak olma ihtimali var demektir. Bir sene ben bile öğrencilerime bu tarz bir keman aldırtmıştım bu yüzden eğer benim öğrencim iseniz alırken mutlaka hocama göstereceğim ve kontraplaksa değiştireceğim diye almanızı öneririm. Bu sorunu atlattığımızda ise karşımıza daha karmaşık sorunlar çıkacaktır.
Kemanda ikinci kalite göstergesi klavye ve burguların abanoz denilen sihah sert bir ağaçtan yapılmasıdır. Bu ilerde kemanın değerini arttıracağı gibi akordun tutması için önemlidir ve baskıların daha güzel olmasını sağlar ve bir süre çalıştıktan sonra parmaklarınızı bastığınız yerlerin beyazlamasını engeller. Bunuda anlamak kolay değildir klavye denilen parmak bastığımız yerin altına baktığımızda uca doğru yani eşiğe doğru ucu çıkar boyama olduğunu görürseniz bu abonoz değil demektir. üst yüzeyinde ahşabın çizgilerini seçmeniz gerekir.
Bir başka kalite göstergesi ise kemanın sırt ve yanlıklarında hare denilen desenlerin olmasıdır bu akçaağaç denilen bir ağacın doğal desenleridir ve boyama olanları vardır bunun gerçek olduğunu kemanı aşşağı yukarı hareket ettirdiğinizde desenlerin şekil değiştirmelerinden anlayabilirsiniz bu görüntüde olan bir özelliktir sesi etkilemez ama kemana değer katar.
Bir başka özellik ise akord için kullanılan fiksler yani düğme gibi çevirilebilen bölümler bunlar sonradan takılan metal fikslerden olmaları gerek o bölgeye sabit olanlar kolaylıkla yalama olup işe yaramaz hale gelebiliyorlar ve o bölümü olduğu gibi değiştirmeniz yada uzun ca bir süre okord yapma sorunları yaşamanıza sebep oluyor.
Bu özellikler iyi olsa bile kemanın dip eşiği ve önde ki eşiği ayarsız ise keman çalmak gerçektende acı verici bir hal alabilir. Dip eşik gereğinden yüksek ise teller çok sert ve parmaklarınızı acıtacak şekilde olacaktır önde ki eşik içinde aynı şey geçerlidir. Böyle bir durumda bu düzeltilebilecek bir kusur olup bir luthiere yada benim öğrencim iseniz bana başvurmanız gerekecektir ufak bir amelliyatla kemanınız çalınır hale gelecektir. Ancak bu kaderinizmiş gibi düşünüp yıllarca acı çekmeyin.
Bu temel sorunları atlatmış bir kemana ulaşmışsanız o zaman artık yarı profesyonel yada profesyonel kemanlara gitgide yaklaşıyorsunuz demektir. Şimdi sırada cila var.
Kullanılan cila ortalama 1000 tl ye kadar suni mobilya cilalarıdır. Bunlar kaliteli olarak satılsalar bile kemanın yüzeyini kaplayan ve plastik bir susturucu gibi etki eden ahşabın yaşamasını engelleyen cilalardır. Bunlarla ahşap nefes almaz. Doğal malzemelerle üretilmiş gomalak cila olarak tarif edilen cila ile üretilmiş kemanları edinmenizi tavsiye ederim. Cila konusu apayrı bir konudur ve başlı başına bir uzmanlık alanıdır.
Son olarak belki de en önemli konuya gelebiliriz. Kapak kalınlıkları ve kullanılan ahşap kalitesi. Eğer profesyonel bir keman alacaksanız kapak ve diğer bölgelerde ki ahşapların kalınlık ayarlarının mutlaka yapılmış olması gerekmektedir. Yoksa verdiğiniz bir sürü para hiç bir anlam ifade etmeyecek kemandan yine 100 tl lik bir kemandan çıkan ses çıkacaktır. Kapak kalınlıkları kenarlarında daha ince ortaya doğru daha kalınlaşan çok hassas ve milimetrik olarak hesaplanan ayarlardır ve bunu ancak bir uzman anlayabilir. Lütfen el yapımı bir keman alacaksanız bana danışarak alın.
Son olarak teller ilk olarak standart bir tel takılabilsede keman oturduktan sonra kaliteli bir tel almanız gerekmektedir yoksa keman sesini ve performansını yeteri kadar göstermeyecektir. Soru ve sorunlarınızda bana danışmaktan çekinmeyin.
Saygı ve sevgilerimle

Gökhan Faruk Ünal
Müzik ve Keman Öğretmeni
gfarukunal@gmail.com
0535 775 77 66

свернуть