Խոսնակ՝ Տեր Մարկոս քահանա Մանգասարյան
Հատված ամեն չորեքշաբթի երեկոյան Ա.Իսահակյանի անվան կենտրոնական գրադարանում ընթացող հոգևոր զրույցից։
Յիշատակ Յովնանու մարգարէին


Ս. ՀՈՎՆԱՆ ՄԱՐԳԱՐԵ (մ. թ. ա. VIII դ. առաջին կես)
Հովնանը տասներկու փոքր մարգարեների շարքում է ոչ թե իր գրած, այլ իր մասին պահպանված մի պատմության շնորհիվ, որը գրի է առնվել նրանից մի քանի դար հետո՝ բաբելոնյան գերության ժամանակ: Նա այն մարգարեն էր, ում միջոցով Աստված կանխահայտնել էր Հերոբովամ II թագավորի հաղթանակները [Դ Թագ. 14.25]: Այն գիրքը, որ հայտնի է «Հովնանի մարգարեությունը» անունով, սերնդեսերունդ պատմվել է իբրև ուսուցողական և խրատական պատմություն, որը հավաստում է Աստծո ողորմածությունը նաև հեթանոսների նկատմամբ, եթե նրանք ընդունեն Իր անունից կատարված քարոզը: Իր մարգարե Հովնանին Աստված ուղարկում է Ասորեստանի մայրաքաղաք Նինվե՝ սպառնալից խոսքերով քարոզելու այդ քաղաքի՝ մեծ մեղքերի մեջ ընկած բնակիչներին: Բայց մարգարեն, գիտենալով, որ Աստված գթասիրտ է և Իր սպառնալիքը չի իրագործի, եթե նինվեացիները հավատան ու զղջան, որոշում է չհնազանդվել Տիրոջը և նավով փախչում է Ավետյաց երկրից: Ճանապարհին մեծ փոթորիկ է սկսվում, և ծովը նետված Հովնանին Աստծո հրամանով կուլ է տալիս մի կետ ձուկ: Երեք օր կետի փորում աղոթելուց հետո մարգարեն ազատվում է և դարձյալ լսում նինվեացիներին քարոզելու Տիրոջ հրամանը: Նա գալիս է Նինվե և ասում՝ «Եվս երեք օր, և Նինվեն պիտի կործանվի», իսկ քաղաքի բնակիչները լրջորեն հավատում են և ապաշխարում, ինչի շնորհիվ ազատվում են վերահաս պատուհասից: Հովնանը տրտմում է, որ, ինչպես և սպասում էր, իր խոսքը չիրականացավ, բայց Աստված իմաստուն խրատով նրան ցուց է տալիս, թե որքան թանկ է Իր համար յուրաքանչյուր մարդ, և ինչպես է փափագում բոլոր մեղավորների՝ թե՛ հրեաների, թե՛ հեթանոսների դարձն ու փրկությունը:
Հովնանի գիրքը յուրահատուկ կոչ էր հրեաներին՝ ընկալելու Աստծո անպարփակելի սիրո էությունը, դուրս գալու նեղ ազգային կրոնական պատկերացումներից և պատրաստ լինելու Մեսիայի համատիեզերական կոչվածությանը: Նինվեացիների ապաշխարության օրինակով Քրիստոս հանդիմանեց փարիսեցիներին, իսկ Իր երեքօրյա հանգչելը գերեզմանում անվանեց «Հովնանի նշան»՝ կետի փորից մարգարեի ազատվելու հրաշքը ներկայացնեով որպես կյանքի և մահվան վրա ունեցած Իր իշխանության խորհրդանիշ [տե՛ս Ղուկ. 11.29-32]:

ՄԱՐԳԱՐԵՈՒԹՅՈՒՆ
Մարգարեանալ նշանակում է կանխատեսել և վաղօրոք հայտնել ապագան, ինչպես նաև որևէ ծածուկ, անհայտ իրողություն: Մարգարեության շնորհ ունեցողները հնուց ի վեր Աստծո կողմից առաքվում էին առանձին մարդկանց կամ ժողովուրդների՝ հանդիմանելու և նախազգուշացնելու համար: Մարգարեության միջոցով Աստված կանխահայտնում է ապագա կարևոր իրադարձությունները՝ մարդկությանը դրանց նախապատրաստելու նպատակով: Հին ուխտի մարգարեները հանդես են եկել բազմաթիվ կանխասացություններով Մեսիայի՝ Հիսուս Քրիստոսի առաջին և երկրորդ գալուստների, Նրա հավիտենական թագավորության հաստատման մասին: Ինքը Հիսուս Քրիստոս մատնացույց էր անում այդ կանխասացությունները՝ իբրև Իր առաքելությունը հաստատող աղբյուրներ [տե՛ս Հովհ. 5.39]:
Մարգարեական շնորհով էին օժտված Քրիստոսի առաքյալները, որոնց համար այն հզոր միջոց էր արդյունավոր քարոզչության համար: Իսկ Հովհաննես առաքյալի Հայտնության գիրքը աշխարհի վախճանին և ահեղ դատաստանին վերաբերող իրադարձությունների մարգարեական կանխահայտնումն է: Աստծո կամքով մարգարեության շնորհ կարող է ունենալ յուրաքանչյուր հավատացյալ: Քրիստոնեության վաղ շրջանում այդ շնորհը հաճախադեպ երևույթ է եղել:
Մարգարեությունները լինում են տարբեր բնույթի. երբեմն դրանք տրվում են տեսիլքով, երբեմն էլ՝ ձայնով, ինչպես նաև ներքին ոգեշնչմամբ, որը մղում է գրավոր կամ բանավոր կերպով արտահայտել Տիրոջ կամքը: Բոլոր դեպքերում էլ, մարգարեացողը խորապես համոզված է, որ իր միջով գործում է Ինքն Աստված առանց բռնադատելու իր կամքի ազատությունը: Այդ համոզմունքը հետևանքն է նրա խորհրդավոր աստվածմերձության, որը նրա կյանքի իմաստն ու նպատակն է: Այս պատճառով բոլոր մարգարեությունները հիմնականում տրվել և տրվում են Աստծո հավատարիմ ծառաներին:

ՄԱՐԳԱՐԵ
Մարգարեները Աստծո հայտնությունների բանբերն են և գտնվում են Նրա հետ սերտ հաղորդակցության մեջ: Տերը խոսում է նրանց հետ՝ իբրև Իր բարեկամների, և բացահայտում Իր ծրագրերը, ինչպես գրված է. «Մի՞թե Ես իմ ծառա Աբրահամից գաղտնի պիտի պահեմ այն, ինչ անելու եմ» [Ծն. 18.17]: Ուստի և մարգարեների համար սովորական է «Աստված ասաց» արտահայտությունը:
Եկեղեցական ավանդության մեջ «մարգարե» են կոչվում հատկապես հին ուխտի այն ընտրյալ անձինք, որոնց Տերը ծառայության էր կանչում միայն Իսրայելի ժողովրդի միջից: Նրանց շուրթերից հնչում էին ոչ միայն հեռու և մոտ ապագայում կատարվելիք իրադարձությունների կանխահայտնումներ, այլև հանդիմանություն ու նախազգուշացում, ապաշխարության կոչ ու փրկության ավետում: Փաստորեն, մարգարեները հանդես էին գալիս իբրև Աստծո ժողովրդի առաջնորդներ և ուսուցիչներ:
Իսրայելի առաջին և մեծագույն մարգարեն Մովսեսն է, ում շնորհիվ իսրայելացիները փրկվեցին Եգիպտոսի գերությունից և վերադարձան Ավետյաց երկիր, ում միջոցով Աստված նրանց տվեց գրավոր օրենքը:
Ավետյաց երկրում Իսրայելի ողջ պատմության ընթացքում հանդես եկան բազմաթիվ մարգարեներ, որոնց միջոցով Աստված խրատում և ուղղորդում էր կռապաշտ ազգերով շրջապատված և հաճախ նրանց ազդեցությանը ենթարկվող իսրայելացիներին: Այդպիսիք էին, օրինակ, Սամուելն ու Եղիան և այլն։
#ՏերՄարկոս, #Հովնան, #Հովնանմարգարե, #քարոզ, #հոգևորզրույց, #Hovnan, #TerMarkos

свернуть