ایران در روایت رسمی خود اسرای جنگ هشت ساله را "آزادگان جنگ تحمیلی" و "ایثارگران دفاع مقدس" میخواند. داستان این اسرا اما زوایای پنهان دیگری هم دارد که حکومت برای سالها آن را مسکوت گذاشت: داستان صدها تن از سربازان ایرانی که پس از اسارت، در عراق به سازمان مجاهدین خلق و ارتش آزادیبخش پیوستند و اینبار، علیه حکومت ایران دست سلاح بردند.
دو سال پایانی جنگ، برای حکومت ایران سالهایی خوش یُمن نبود؛ از کاهش داوطلبان اعزام به جبههها تا کمبود بودجه و امکانات و سرآخر شکستهای پیاپی و از دست رفتن فتوحاتی که سالهای قبل به دست آمده بود.
در مقابل، از سال ۱۳۶۶ تا تیرماه ۱۳۶۷ برای سازمان مجاهدین خلق اوضاع به وفق مراد پیش میرفت. ابتدا در سلسله عملیاتهای ایذائی که به "عملیاتهای گردانی" شهرت یافت، نیروهای مجاهدین به عنوان یک قوای قابل محاسبه وارد معادلات جنگ ایران و عراق شدند.
در بهار ۱۳۶۷، "ارتش آزادیبخش" که در واقع بال نظامی مرتبط با مجاهدین و شورای ملی مقاومت بود، در دو عملیات بزرگ "آفتاب" و "چلچراغ" ضربات مهلکی به نیروهای ایرانی وارد آوردند.
منابع نزدیک به سازمان مجاهدین گزارش کرده بودند که "ارتش آزادیبخش" در عملیات آفتاب (اول فروردین ۱۳۶۷)، حدود ۵۰۸ نظامی ایران را به اسارت گرفتند.
سپس این سازمان در عملیات چلچراغ (۲۷ خرداد) با تصرف سه روزه شهر مهران و دعوت از خبرنگاران خارجی، پیروزی بزرگ دیگری را نیز به دست آورد. مجاهدین در این عملیات، حدود ۱۵۰۰ نیروی نظامی دیگر هم به اسرایش اضافه کرد؛ رقمی معادل تعداد کل اسرایی که تا پیش از این به اسارت گرفته بود. در میان این نظامیان برخی درجهداران ارتش و سپاه نیز حضور داشتند.
در این دوران، در توافق با دولت صدام حسین، سازمان مجاهدین اجازه داشت نظامیانی را که در عملیات هایش به اسارت میگرفت، به دست دولت عراق ندهد و در اردوگاه زیر نظر خود نگهداری کند.
برآوردها نشان میدهد از سال ۱۳۶۶ تا پایان بهار ۱۳۶۷ مجاهدین حدود "۳ هزار نفر" از نظامیان ایران را به اسارت درآورده است. با این حال مشخص نیست چه تعداد از این اسرا حاضر شدند با سازمان مجاهدین همکاری کنند.
این نخستین باری بود که مجاهدین از میان نظامیان ایرانی به اسارت درآمده عضوگیری میکرد. این موضوع یکسال پس از پایان جنگ نیز تکرار شد.
گزارش ویدیویی از بی بی سی فارسی
[ Ссылка ]
![](https://i.ytimg.com/vi/8hEX2b46dss/mqdefault.jpg)