तलेजु भवानी
तेह्रौं शताब्दी तिर बंगाली मुस्लिम शासक गयासुद्दिन तुगलकको आक्रमण पछि सत्ताच्युत भएर भागेका सिम्रौनगढका राजा हरिसिंहदेव आफ्नो राज्य सिम्रौनगढ र भक्तपुर बिच निकै राम्रो सम्बन्ध भएकै कारण राज्यबाट पलायन भएर भक्तपुरमा शरण लिन आउने क्रममा बाटोमै मृत्यु भएपछि रानी देवलदेवी तथा राजकुमार जगतसिंहदेव भक्तपुरमा शरण लिन पुगे र सिमरौनगढबाट आफ्नो साथमा ल्याएका आफ्नो इष्टदेव तलेजु भवानीलाई राजा रुद्र मल्लले तान्त्रिक बिधीबाट आफ्नो राजदरबारमा स्थापना गरियो । बि सं १३२६मा राजा रुद्र मल्लको मृत्यु पछि उनका छोरा नहुनाले छोरी नायकादेवीलाई नै राज्यको उत्तराधिकारी दिएका थिए । नायकादेवीको बिबाह बनारसका राजकुमार हरिशचन्द्र संग भएको थियो । बि सं १३३५ माघ महिना तिर हरिशचन्द्रको षड्यन्त्रपूर्वक हत्या भएपछि बिधवा नयकादेवीसंग देवलदेवीले आफ्नो छोरा जगतसिंहको बिबाह गराई दिए । नयकादेवी र जगतसिंहबाट छोरी राजलदेवीको जन्म भयो । तर छोरीको जन्म भएको केवल १० दिन मै नायकादेवीको मृत्यु भयो । हत्याका आरोपी जगतसिंह कैद भएपछि देवलदेवी सर्वेसर्वा हुन्दै सानी बालिका राजलदेवीलाई राज्यको उत्तराधिकारी बनाए । बि सं १३५४ आश्विन शुक्ल नवमीको साइतमा मदेशका राजा पुरादित्व सिंहका कान्छा छोरा स्थितिदेव सिंहलाई भक्तपुर ल्याएर त्यंखामा राखियो । राजकिय शिक्षा दिएर ८ बर्षे बालिका राजलदेवीसंग बिबाह गराइयो । पछि गएर स्थितिदेव सिंहले ससुरालीको थर स्विकार गर्दै भक्तपुरका जयस्थिती मल्ल भएका थिए । जयस्थिती मल्लले बिधिवत रुपमा तलेजु भवानीलाई ईष्टदेवीको रुपमा स्थापना गरेका थिए ।
लेख: GR Ranjit

свернуть