Zaćma była tematem audycji z cyklu „Pytanie do specjalisty”. Gościem prof. Jana Kochanowicza była doc. Joanna Konopińska, kierownik Kliniki Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Zaćma -co to takiego jest? I jak pacjent odczuwa dolegliwości z nią związane?

Zaćma jest chorobą polegająca na zmętnieniu soczewki w oku pacjenta. Jest to proces, który najczęściej przebiega bardzo powoli i pacjent na początku bardzo długo nie jest świadomy swojej choroby. Zaćma w 80 proc. przypadków jest związana z wiekiem i pojawia się u ludzi, którzy skończyli 60 rok życia. Natomiast może również występować u osób młodszych, po urazie oka, czy u osób chorujących na różne choroby ogólne, np. cukrzycę, choroby reumatyczne. Może być też spowodowana lekami, które pacjent przyjmuje. Wśród takich leków są sterydy, ale też leki obniżające ciśnienie w oku.

Czyli schorzenie dotyczy soczewki. Co takiego w niej się dzieje, że zaczynamy gorzej widzieć?

W naturalnych warunkach soczewka powinna być przezroczysta, tak jak szyba. Natomiast z wiekiem traci ona swoją przejrzystość, staje się bardziej zamglona i pacjent zaczyna odczuwać pierwsze objawy. Pacjenci widzą tak, jak przez brudną szybę. Przy czym na początku to może być bardzo dyskretne, w postaci pogorszenia widzenia barw, w słabym oświetleniu, czasem pacjenci są mniej wrażliwi na kontrast. W skrajnych przypadkach może dochodzić do dwojenia przed oczami. Natomiast w późniejszym etapie choroby pacjenci zaczynają widzieć za mgłą, zaczynają widzieć coraz mniej i coraz gorzej, z coraz krótszej odległości.

Co pacjentów niepokoi, z czym najczęściej zgłaszają się do specjalisty?

Bardzo często takim pierwszym objawem jest zmiana korekcji dotychczasowej wady wzroku, czyli np. pacjent wymaga silniejszych okularów, albo – paradoksalnie – lepiej widzi bez okularów, w których do tej pory normalnie funkcjonował.

To powinien być zadowolony w takiej sytuacji? I raczej nie pójdzie wtedy do specjalisty.

Niestety, jest to tylko przejściowa poprawa wzroku, bo w kolejnym stadium choroby dochodzi już do zmniejszenia ilości tego, co pacjent widzi.

Czy możemy w jakiś sposób zapobiec temu zmętnieniu soczewki i ochronić się przed zaćmą?

Jeszcze nie wszystko wiadomo na temat tej choroby, natomiast to co wiemy, to, że ważna jest dieta bogata w antyoksydanty, gdyż zaćmę wywołuje stres oksydacyjny. Czyli powinno to być jedzenie dużej ilości warzyw, owoców, zaprzestanie nałogów, jak palenie papierosów, unikanie promieniowania UVA, a jak już chcemy się opalać – korzystanie z okularów słonecznych z filtrem.

W tej profilaktyce, to musimy całe życie się tak odżywiać, czy wystarczy doraźnie?

Powinniśmy całe życie prowadzić zdrowy i zbilansowany tryb życia. Bo ta choroba rozwija się bardzo powoli, czasem przez dziesiątki lat, więc trzeba stale dbać o siebie.

A używki, palenie papierosów – jaki to ma związek ze wzrokiem?

Palenie hamuje procesy antyoksydacyjne, czyli związane ze starzeniem się organizmu. Taki sam wpływ ma na soczewkę. Dochodzi do polaryzacji błon komórkowych i zmętnienia włókien, które przebiegają w soczewce.

Jakie badania są wykonywane, aby potwierdzić lub wykluczyć zaćmę?

Na początku zawsze jest to badanie ostrości wzroku. Bo nawet jak pacjent ma zaćmę, nie zawsze trzeba ją operować czy leczyć. Jak mówiłam, jest to integralny proces starzenia się człowieka. Sprawdzamy więc, czy zaćma upośledza ostrość widzenia i jakość życia pacjenta. Jeśli tak, robimy badanie w lampie szczelinowej, przy jego pomocy można określić czy i w jakim stopniu to zmętnienie soczewki postępuje. Potem wykonujemy badanie dna oka, które pomaga nam stwierdzić, czy poza zaćmą nie ma innych chorób, którymi powinniśmy się też zająć. Diagnostykę można też rozszerzyć o badanie pola widzenia, OCT. Już po tych pierwszych krokach wiemy, w jakim miejscu jesteśmy i co należy robić z pacjentem.

Czy są leki, które zahamują proces zmętnienia soczewki i zaćma nie będzie postępować?

Nie ma złotego środka i środków farmakologicznych, które miałyby udowodnione działanie na zahamowanie postępu zaćmy. Natomiast są różne preparaty na rynku, które są bogate w witaminy, antyoksydanty. I pacjenci mówią często, że czują się po nich lepiej, widzą lepiej. I nawet my to widzimy, że czytają lepiej. Natomiast ich działanie nie zostało udowodnione stricte naukowo.

My przede wszystkim zaczynamy od dobrania dobrej korekcji wzroku pacjentowi, gdyż bardzo często dzięki zmianie okularów, pacjent może jeszcze przez kilka lat funkcjonować bez leczenia operacyjnego.

Jako że leków nie ma, choroba postępuje. Kiedy zapada decyzja o zabiegu operacyjnym?

Takie wytyczne zalecane przez NFZ mówią, że gdy ostrość wzroku spada poniżej 70 proc. normy, już możemy kierować ....

więcej na www.orthodoxia.pl/pytanie-do-specjalisty/

свернуть