#عباس_میرزا​ (۱۲۱۲-۱۱۶۸) فرزند #فتحعلیشاه​ و آسیه خانم بود. وی #ولیعهد​ ایران و والی #آذربایجان​ بود اما افسوس که قبل از مرگ پدرش از دنیا رفت. #فتحعلی_شاه​ دختر میرزا محمدخان دولوی #قاجار​ خرده خانم را که از زعمای طایفهٔ قاجار بود برای وی نامزد کرد. این از لحاظ #سیاسی​ نیز برای ایل قاجار اهمیت فراوان داشت تا وصلت عباس میرزا درون ایلی باشد و به این ترتیب عباس میرزا روانه آذربایجان شد. بیماری مزمنی که دستگاه گوارش و کلیه‌های عباس میرزا را مورد حمله قرار داده بود، مزاج این شاهزاده را از حال اعتدال خارج ساخته و باعث شده بود او از لحاظ بنیه ضعیف شود. این امر لزوم مداوا و درمان فوری و مستمر را ایجاب می‌کرد اما اشتغالات جنگی و #سیاسی​ و حرکت‌های مداوم او برای امنیت دادن به شهرهای ناامن و سرکوبی گردنکشان اجازهٔ استراحت و معالجه را به او نمی‌داد و معالجات طبیب او کورمک نیز مؤثر واقع نمی‌شد. #هرات​ در محاصره بود که شاه قاجار به دلیلی نامعلوم عباس میرزا را فراخواند. سپهسالار ایران، فرزند خویش را برای ادامه محاصره شورشیان در هرات باقی گذاشت و عازم تهران شد اما در حوالی #مشهد​، بیماری کهنه کلیه‌اش تشدید شده و در شهر مشهد درگذشت. برخی #مورخین​ به نقش #پزشک​ #انگلیسی​ عباس میرزا در #مرگ​ او اشاره کرده و قائل به #مسموم​ شدن ولیعهد می‌باشند اما صحت و سقم این ادعا هرگز مشخص نشده‌است. پس از مرگ او فرزندش #محمدمیرزا​ به ولیعهدی رسید. یک سال و دو روز پس از مرگ عباس میرزا، پدرش فتح‌علی شاه درگذشت و محمد میرزا تاج شاهی بر سر نهاد و شد محمد شاه و در سال دوم سلطنتش دستور خفه کردن شوهر عمه‌ اش قائم مقام فراهانی #صدراعظم​ ایران، #سیاست‌مدار​ و ادیب بزرگ را صادر نمود. از #وطن_پرستی‌​ عباس میرزا بسیار گفته شده، حدیث بزرگی‌ عباس میرزا را با نامه‌ای‌ که #قائم_مقام_فراهانی​ به همسرش (خواهر عباس میرزا) بعد از فوت عباس میرزا نگاشت، به پایان می‌بریم: #شاهزاده​ جان قربانت شوم! ز دوری تو نمردم چه لاف مهر زنم که خاک بر سر من باد و مهربانی من. اما یقین بدانید که در این واقعه هایله که خاک بر سر من و ایران شد، تلف خواهم گردید. دریغ و درد که آسمان نخواست ایران نظام گیرد و دولت و دین انتظام پذیرد. در این اعصار و اعوام کسی مثل ولیعهد جنت مکان یاد ندارد؛ عدل محض بود، محض عدل بود. حق خدمت خوب می‌دانست و قدر نوکر خوب می‌شناخت. به خدمت جزیی نعمت کلی می‌داد، ایتام را پدر بود و ارامل را پسر. اهل آذربایجان در مدت سی سال، پرورده احسان بودند. اهل #خراسان​ را در این مدت سه سال، چنان بنده عدل و انعام و غلام فضل و اکرام خود فرمودند که صد برابر مطیع‌تر از اهل آن سامان شده بودند. این غلام پیر به چه زبان بگوید و به چه بیان بنویسد؟ خدا نخواست که جهان در عهد جهانداری او زنده و نازنده شود!

свернуть