140) De kerkklokken van de Peperbus of Onze-Lieve-Vrouwetoren te Zwolle!
Zaterdag 27 april 2019, 10:00 uur
[ Ссылка ]


Na de voltooiing van de Onze Lieve Vrouwekerk in 1454 is er in 1457 reeds sprake van het maken van een klokkenstoel voor twee klokken. Of hier van de huidige onderste geleding van de romp of van een andere toren sprake is, is niet bekend. Ander bronmateriaal vertelt dat de bouw van de huidige toren is begonnen in 1463. De toren werd gebouwd door stadsbouwmeester Berend van Covelens. In 1477 werd de afdichting aanbesteed. De toren had toen twee geledingen met kapitelen en drakenspuwers op de hoeken. Een jaar later besloot men de toren echter hoger op te metselen. In 1481 werd hout geleverd voor de afdichting. Een klokkenstoel werd gemaakt in de derde geleding.

Een klokkengieter uit Deventer ontving in 1480 al 73 rijnse gulden. In 1484 kreeg meester Geert van Wou uit Den Bosch de opdracht om drie klokken te gieten, een sol van 929 pond, een fa van 1311 pond en een mi klok van 1731 pond. In oktober van dat zelfde jaar kwam daar nog een re klok van 2300 pond bij. Op Palmpasen van het jaar 1485 werd ook nog een la klok van 640 pond geleverd en ten slotte in 1486 een ut of do klok van 3437 pond. De klokken werden door negen vooraanstaande burgers van de stad geschonken. Hiermee was de toren met klokken voltooid. De romp was drie traveeën hoog. De huidige galmgaten laten nog de plaats van de zes luidklokken vermoeden. Van de klokken is alleen de Mariaklok (la) nog aanwezig en is opgenomen in de beiaard.

De blikseminslag in de toren van de Grote- of St. Michaëlskerk in 1669 had grote gevolgen voor die ruim 115 meter hoge toren. Ze was dusdanig beschadigd, dat besloten werd de hele toren af te breken. Daardoor was de Onze Lieve Vrouwetoren plotseling van groter belang geworden voor de verdediging van de stad. De kerk werd niet meer voor de eredienst gebruikt sinds 1591. In de kerk werd een werkplaats ingericht voor de orgelbouwers Schnitger tussen 1718 en 1721 voor de bouw van het grote orgel in de St. Michaëlskerk. Ook deed het gebouw dienst als opslagplaats voor legervoertuigen, karossen en als opvangplaats voor door watersnood getroffen boeren. De toren kreeg in werd in 1727 van een uivormige kap voorzien. Eerst in 1809 kreeg het gebouw zijn functie als gebedshuis weer terug.

Evenals de toren van de Grote Kerk werd ook de Onze Lieve Vrouwetoren in januari 1815 door de bliksem getroffen. De uivormige kap, de lantaarn en een gedeelte van de bovenste geleding van de romp werden verwoest. Jarenlang lag de toren open als een 'zuurkoolvat'. Twee van de drie nog aanwezige van Wou-klokken waren met een razende vaart door het dak van de kerk gekomen. Het pas in 1813 aangekochte Brunswickorgel in de kerk werd danig beschadigd. De in 1714 gegoten klok overleefde deze ramp wel. De klokken werden omgegoten. Het orgel en dak gerepareerd.

De Peperbus bezit een carillon van 51 klokken. In 1929/1930 werd de beiaard gegoten door de fa. John Taylor & Co uit Loughborough, Engeland. De omvang van de beiaard werd bepaald op 3½ octaaf (C1 - g4) en zijn spel klonk voor het eerst bij de opening van de oude IJsselbrug op 15 januari 1930. Een fonds dat door de Zwolse burgerij bijeen gebracht werd ter realisering van de IJsselbrug behoefde slechts gedeeltelijk aangewend te worden. De overgebleven middelen zijn in overeenstemming met de wens van de burgerij bestemd voor een Zwols carillon. Vier van deze klokken, waaronder de klok uit 1714, worden gebruikt als luidklok.

Sinds september 2018 kunnen de klokken weer met de hand worden geluid. Dit wordt met enige regelmaat gedaan door het Zwols klokkenluidersgilde St. Michaël, vernoemd naar de patroonheilige van de stad Zwolle. Ter gelegenheid hiervan hebben de klokken namen gekregen, omdat ze voorheen in zekere zin naamloos waren.

→ Kerkklok 1: Michaël, Claes Noorden en Jan Albert de Grave, 1714, 1580 mm, 2200 kg, c1

→ Kerkklok 2: Maria, John Taylor and Co, 1929, 1150 mm, 900 kg, f1

→ Kerkklok 3: Christoforus, Johan Taylor and Co, 1933, 1020 mm, 650 kg, g1 (hergieting van klok uit 1929?)

→ Kerkklok 4: Antonius (Poortklok), Johan Taylor and Co, 1929, 900 mm, 450 kg, a1


De twee foto’s in de video zijn afkomstig van internet en dus niet zelf gemaakt. Een uitgebreide documentatie van de beiaard en luidklokken volgt nog. Daarbij zullen foto’s en video’s worden gemaakt.

свернуть