Қара пима
Ұ.Есдəулетов
Орындатын: Алма Аманжолова

Алай да дүлей ақ боран
Ысқырып, ұйтқып, бұрқырап,
Аттаған жанды қақпадан
Қақпақыл қылар жұлқылап,

Мына үй жансыз сықылды,
Күртікке кеткен көміліп.
Мұржадан шыққан түтінді
Жатырма жалмап жел үріп?

Тетіктен түк те көрінбес,
Үйшікте жатыр ит бұғып.
Үйдегі бала көз ілмес,
Көңілін көп ой күпті қып.

Төсекте қолы салбырап,
Қорылдап жатыр əкесі.
Жабағы мұрты жалбырап,
Бораннан келген беті осы.

Түймеден түк жоқ тондағы,
Шалбардың анау жыртығы.
Əйелі қайтыс болғалы,
Ішіп жүр, міне, күн - түні.

Ішуге сылтау табылар,
(Ішемін, -дейді,-күйіктен).
Қызған соң айтар əні бар:
(Өмір-ау неткен сүйікті ең!).

Баланың жайын еске алып,
Көршілер күнде келіп жүр.
Жылы ұстап үйді, пеш жағып,
Уақтылы тамақ беріп жүр.

Көршісі кеп бүгін де,
Əзірлеп тамақ балаға:
-Дайындал, -деді, -жүруге,
Барамыз ертең қалаға.

Басылса мынау борасын,
Жүреміз ертең, қарағым.
Оқитын енді боласың
Интернатында қаланың.

Ол жерде, жаным, бəрі бар,
Ғажайып əсем мектебі.
Жақсы ұстаз, дос та табылар,
Ол жақта қызық көп, тегі.

Бір үйде тұрып көп бала,
Сабақты бірге қарайсың.
Ойнайсың бəрің топтана,
Баруға, кəне, қалайсың?

- Əкем ше?
- Əкең емдеуге
Аз ғана уақыт болады.
Емделіп үйге келгенде,
Ішуді мүлде қояды.

- Ура! -деп бала қуанып,
Мұңайып сосын:
- Итімді
Жүрейін, -деді, -бірге алып,
Қимаймын, сондай сүйкімді...

Естіледі сырттан ысқырық,
Отыр бұл неғып жөнелмей.
Ойнап жүр бəрі,
Үскірік,
Бұрқасынды да елемей.

(Достарым жүр ғой далада,
Отырғанша үйде қамалып,
Кетем деп ертең қалаға,
Айтайын да бір жаңалық!..)

Киінбек еді...
- Отыр! - деп,
Əкесі тыйып тастады.
- Салып қой пешке отын!- деп,
Қалтасын қармай бастады.

Киім жоқ,
Тесік тиын жоқ,
(Бір кезде болған,əрине!)
Араққа салған бəрін де.

Сатылған
Қой мен сиыры,
Домбыра, сағат, кілем де,
Жарының бүкіл киімі...
Табылмас қазір бірі емге.

Қалтасын қайта сілкеді,
Қазына тауып алардай.
Көзімен үйді тінді,
Сататын нəрсе таба алмай.

Сенделген сарсаң күйменен,
Шөліркей аңсап қимасын,
Қолтықтай шықты үйінен
Ұлының қара пимасын.

Жалынышты үнмен тіл қата,
Жанында ұл жүр айналып:
- Пимам ғой менің бұл, Папа,
Барасың оны қайда алып?

Ызалы жүзі ызғар боп,
Əкесі:
-Кетші-ей,- десе де,
Баласы:
-Пимам,пимам! -деп,
Бірге ерте шықты көшеге.

Жабысты жолын кес-кестеп,
Көз жасы тарам-тарам боп:
-Пимамды, Əке, тастап кет,
Қалаға қалай барам?.. -деп.

Кешкірген мезгіл.
Тауықтар
Шақырып жатты қорада.
Табанын кетті қарып қар,
Елейтін оны Бала ма?!

(Пимамды қалдыр, папалап),
Баласы қалмай жүгірді.
Шарт етіп шойын шапалақ,
Омбылап қарға жығылды.

Оралды сол бір кеткенен
Үйіне Əке (емделіп)...
Есікте құлып...
Жоқ пенде...
Аш ит жүр жалғыз сенделіп...

Есікке жетті ентелеп,
Жинаған жандай бұл есін.
Ит қана келіп еркелеп,
Қарсы алды жалғыз иесін.

Қаңырап жатыр тұрағы...
Абдырап, сақан күйінде.
Бара сап ұлын сұрады,
Көршісінің кіріп үйіне.

Күмілжіп көрші:
-Ден сау ма?
-Ұлымды?
-Ұлың қалада...
-Интернаттама ол сонда?
-Жатыр ғой ауруханада...

-Науқас па?
Қалай?
Қай уақыттан?
-Айтады (суық шалған) деп.
Боранда, білем, көп жатқан
Ұлың сау...
Түк те болған жоқ...

Жығылып жатқан жерінен
Балалар тауып алыпты.
Бұрнағы күні барып ем,
Бері қарап беті қалыпты.

Қорқатын түк жоқ...бітеді
Ойдағыдай боп бəрі де...
Өзіңді ылғи күтеді,
Қарамай жатып əліне.

Қобалжу енген түрі бар,
Келеді Əке аршындап.
Қабаған иттей сүрі қар
Табанда жатты арсылдап.

Сан сезім іште арбасып,
(Ұлым) ... деп жаны езілген.
Уайым - күдік алмасып,
Көңілден күлкі безінген.

Самолет дейтін құспенен
Жедел-ақ жетті қалаға.
Ақшаңқан автобуспенен
Тірелді ауруханаға.

Ақ төсек.
Аппақ бөлмеде
Шалқалап жатқан көрді ұлын.
Тұрмайды атып ол неге?
Танымай ма əлде - келді кім?

Қарады өңі қуарып,
-Келдің бе, Əке ?! -деп Бала.
Жатқанын оның қуанып
Жанары айтты тек қана.

- Бармысың, жаным, балам-ай?!
Соңына назар салмастан,
Жылатып кеткен қарамай,
Əкеңді кешір алжасқан...

Сонан соң сасып, күйбеңдеп,
Суырып сəлем-сауқатын,
Шығарды (мынау үйден) деп,
Əкелген асын-ауқатын.

-Сыйлығы да бар əкеңнің,
Шыққанда өзің кисін деп,
Жап-жаңа пима əкелдім,
Аяғы тоңбай жүрсін деп!

Жөтелден сонда қиналып,
Қолымен басып өкпені,
Баласы:
- Енді пиманың...
Қажеті маған жоқ.. -деді.

- Не дейсің?
Не-е, - деп, - құлыным?-
Бойынан қайрат,əл кете,
Ақ жамылғыны ұлының
Үстінен жұлып алды əке.

Қараса... кеште баяғы...
Пиманы сатып ант ұрған...
Үсіген екен аяғы...
Кесілген екен балтырдан!..

свернуть