Σίγουρα έχετε δει πολλά και διαφορετικά βιβλία, έτσι; Μπορεί να είναι μεγάλα ή μικρά, με πολλές σελίδες ή με λίγες, με εικόνες ή μόνο με κείμενο. Μπορεί ακόμα και να είναι ηλεκτρονικά.
Δεν ήταν βέβαια πάντα τόσο εξελιγμένα τα πράγματα. Παλιά τα βιβλία ήταν βαριά, γραμμένα στο χέρι και πολύ πολύ ακριβά! Λογικό, αφού για ένα βιβλίο κάποιος θα έπρεπε να εργαστεί για μήνες. Φανταστείτε το, κάθε σελίδα, κάθε ζωγραφιά, ακόμα και το χαρτί φτιάχνονταν στο χέρι! Αυτό έκανε πολύ δύσκολη την απόκτηση ενός βιβλίου. Έτσι οι ιδέες και οι γνώσεις δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν στα χέρια των απλών ανθρώπων.
Ευτυχώς πριν από περίπου 500 χρόνια ο Γουτεμβέργιος ανακάλυψε την τυπογραφία! Την τέχνη της εκτύπωσης ενός βιβλίου. Χρησιμοποιούσαν μικρά μεταλλικά γράμματα τα οποία έμπαιναν στη σωστή σειρά και έφτιαχναν το κείμενο μετά τους έβαζαν μελάνι και τα πίεζαν πάνω σε ένα φύλλο χαρτιού. Κάτι σαν τις σφραγίδες. Έτσι η διαδικασία έγινε πολύ πιο γρήγορη και όσο περνούσαν τα χρόνια απλοποιήθηκε ακόμα περισσότερο. Τώρα πια η εκτύπωση γίνεται ψηφιακά, έχετε δει φωτοτυπικό μηχάνημα έτσι; Ε, κάτι τέτοιο αλλά σε πολύ πιο μεγάλη κλίμακα. Κι αφού η διαδικασία έγινε απλή, οικονομική και γρήγορη το βιβλίο είναι πια προσιτό σε όλους! Έτσι γίνεται προσιτή και η γνώση αλλά και τα λογοτεχνικά κείμενα!
Ας παρατηρήσουμε από κοντά ένα βιβλίο... Το μπροστινό μέρος λέγεται εξώφυλλο. Εκεί θα βρούμε το όνομα του συγγραφέα, του εικονογράφου, αν υπάρχουν εικόνες, και του εκδότη. Το πίσω μέρος είναι το οπισθόφυλλο. Εκεί θα βρούμε μια σύντομη περιγραφή για να δούμε αν μας αρέσει το βιβλίο για να το επιλέξουμε. Βέβαια λένε να μην κρίνουμε κάποιον από την εμφάνιση του ούτε ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του. Όλα τα βιβλία αξίζουν μια ευκαιρία γιατί κάτι θέλουν να μας πουν. Η ράχη ενός βιβλίου είναι το σημείο όπου ενώνονται οι σελίδες. Την επόμενη φορά που θα πιάσετε ένα βιβλίο κοιτάξτε το προσεκτικά, μπορεί να είναι ραμμένο με κλωστή, να έχει μεταλλικά γαντζάκια ή να έχει κόλλα στη ράχη του.
Πώς δημιουργείται ένα βιβλίο; Όλα ξεκινούν από μια ιδέα η οποία συνήθως γεννιέται στο μυαλό του δημιουργού. Όμως για να ολοκληρωθεί ένα βιβλίο συνεργάζονται πέντε βασικοί συντελεστές. Αυτός που γράφει ένα βιβλίο λέγεται... Συγγραφέας Να ξέρετε ότι οι συγγραφείς γράφουν κυρίως γιατί αγαπούν το γράψιμο. Είναι μια διαδικασία δύσκολη και χρονοβόρα και αν δεν τους άρεσε σίγουρα δεν θα την έφταναν μέχρι το τέλος. Όταν λοιπόν ολοκληρωθεί ένα κείμενο το βλέπει ο εκδότης. Αν του αρέσει το επιλέγει για να το εκδώσει. Τα κείμενα δεν είναι πάντα τέλεια, γι' αυτό υπάρχει ο επιμελητής. Είναι αυτός που διορθώνει τα κείμενα και συμβουλεύει τον συγγραφέα για να βελτιώσει όσο γίνεται βιβλίο του. Κάτι σαν αυτό που κάνουν οι δασκάλες όταν γράφουν οι μαθητές έκθεση! Αν το βιβλίο χρειάζεται εικόνες αυτές τις φτιάχνει ο εικονογράφος. Η δουλειά του εικονογράφου πλέον μπορεί να γίνει και στον υπολογιστή χωρίς αληθινά πινέλα και μπογιές. Μόλις είναι έτοιμες οι εικόνες τις παίρνει ο γραφίστας και μαζί με το κείμενο στήνει το βιβλίο. Δηλαδή ενώνει το κείμενο με τις εικόνες σε ένα ειδικό πρόγραμμα στον υπολογιστή. Μετά τυπώνεται ένα δοκιμαστικό αντίτυπο το οποίο το ελέγχουν προσεκτικά, πάντα στο χαρτί παρατηρείς λάθη που σου διαφεύγουν σε μια οθόνη.
Στη συνέχεια ετοιμάζονται οι λιθογράφικες πλάκες, είναι μεταλλικά φύλλα πάνω στα οποία αποτυπώνεται αυτό που θέλουμε να εκτυπωθεί και κατόπιν χρησιμοποιούνται σε έναν κύλινδρο όπου σαν μεγάλες σφραγίδες εμφανίζουν στο χαρτί αυτό που έχει σχεδιαστεί πάνω τους. Για να γίνει έγχρωμη η εκτύπωση θα χρειαστούμε τέσσερις πλάκες. Μια για κάθε χρώμα. Θα μου πείτε... Μόνο τέσσερα χρώματα θα έχουν οι εικόνες; Ναι... Δηλαδή θα έχουν πολλά χρώματα τα οποία δημιουργούνται από τους συνδυασμούς τεσσάρων μόνο χρωμάτων! Αυτά είναι το μπλε, το κόκκινο, το κίτρινο και το μαύρο. Η μηχανή που χρησιμοποιείται για την εκτύπωση ονομάζεται επίπεδη μηχανή offset. Είναι κάτι σαν τον εκτυπωτή που έχουμε στο σπίτι μας, αλλά σε πολύ μεγαλύτερο μέγεθος και με περισσότερες δυνατότητες. Το χαρτί περνάει από τέσσερις κυλίνδρους, έναν για κάθε χρώμα. Η εκτύπωση γίνεται σε μεγάλα φύλλα χαρτιού τα οποία έπειτα διπλώνονται από ένα μηχάνημα που λέγεται διπλωτική. Μετά οι σελίδες ράβονται μεταξύ τους στη μία πλευρά τους! Ναι με πραγματική κλωστή! Αυτή η διαδικασία ονομάζεται κλωστορραφή. Στη συνέχεια ενώνονται με κόλλα τα ραμμένα πακέτα με τις σελίδες και όλα μαζί κολλιούνται στο εξώφυλλο. Όμως οι σελίδες είναι ενωμένες μεταξύ τους στις άκρες, αφού είναι φτιαγμένες από διπλωμένα φύλλα χαρτιού. Έτσι το βιβλίο για να φτάσει στην τελική του μορφή χρειάζεται να κοπεί από μια κοπτική μηχανή στις τρεις πλευρές του. Η διαδικασία αυτή λέγεται ξάκρισμα, γιατί φεύγουν οι άκρες.
Μετά απ' όλα αυτά τα στάδια παραγωγής τα βιβλία είναι έτοιμα να ταξιδέψουν στα βιβλιοπωλεία και στις δανειστικές βιβλιοθήκες για να μπορούμε εμείς οι αναγνώστες να επιλέξουμε κάποιο για να τα διαβάσουμε!
