አለቃ ገብረሃና,
Aleqa Gebrehana

ተክለ አኳኳም እና የፀሎት መገልገያዎች በመጠቀም በቤተክርስቲያን ዘማሪ የሚዘወተሩበት ልዩ ዘይቤ ነው. ይህ ዘመናዊ አሰራር በ 19 ኛው ክፍለ ዘመን በአሌካ ገብረሃና የኢትዮጵያ ቤተክርስትያን ምሁር እና በቴሬሳ ገብረ መስቀል ተገኝቷል.

ቤተ ክርስትያኑ ሁለቱ አባቶች በመንፈስ ቅዱስ የሚመሩት ሁለቱ አባቶች በጣና ሃይቅ ጣሊያን ውስጥ በገዳማት ውስጥ ካሉት ገዳማቶች ሬምን መድሃኒ አለም በመዝፈን ንግግራቸውን ሲያቀናጁ ነው ብለው ያምናሉ. ተክለ አኳኳ ኩማዎች የኢትዮጵያን ቤተ-ክርስቲያን ታላቅ የሙዚቃ መዝሙር ከቅዱስ ያሬዎች ጋር ተመሳሳይነት አላቸው.

አሌካ ገብረ ሐና እ.ኤ.አ ኖቬምበር 18 14 ዓ. ም. ከጣና ሐይቅ በስተ ምሥራቅ በፎገራ ወረዳ በናጋ ጊዮርጊስ ተወለደ. አባቱ ፎተር ቴግንግ እና እናቱ ወ / ሮ ሳሂሊቱ ተክሌ ናቸው. ታዋቂው ምሁር እስከ 1898 ዓ.ም ድረስ ይኖር ነበር.

በአሁኑ ጊዜ በናባጃ ጊዮርጊስ በሚገኘው ቤታቸው ውስጥ የአትክልት ቦታው በቡና እና በቀርከሃዎች የተሸፈነ ነው. በአካባቢው የሚኖሩ ክርስቲያኖች ቅዱሱ የኮንስተር ቤተክርስቲያን, ለስሙ መታሰቢያ እንዲሆን ለቤተክርስትያኗ የተገነባችውን ቤተልሔምን ይገነቡ ነበር. የእርሱ ቅርሶች በተከፋፈሉት የተለያዩ ፓሶሽኖች ውስጥ ተገኝተዋል.

በአ At ቴዎድሮስ ዘመነ መንግስት የካህናቱ የንግሥቶቹን የመለወጥን ተግዳሮት በሚቃወሙበት ጊዜ አሌካ ገብረ ሐና ተቃዋሚዎችን በማስተባበር ተጠያቂ ነው. ከዚያም በጣና ሐይቅ ውስጥ ከሚገኙት ደሴቶች ውስጥ ወደ ሬማ መሜኒ አለም ቤተክርስቲያን ሸሸ. እዚያም በቴታዋ ገብረ መስቀል ተገኝቷል. ሁለቱ ጥቃቅን ተክሎች (ተክሌ ዚምሜም) ለመጨመር አንድ ላይ ተባብረው ነበር, ይህም በጎንደር አኳው ኩራት ላይ የተመሠረተ ልዩ የመንፈሳዊ ዘፈን እና ዶክትሪን ሥርዓት ነው. በነሱ በኩል በነፋስ ሲተነፍስ በአካባቢው የሚገኙ የቀርከሃ ዛፎች ከሚመቱ መንገድ ተነስተው ነበር. ከዛም ሐይቅ ሲሴራ ለ አለቃ ገብረሃና እንዲህ አለ, "ወደዚህ ወደ ፊት ወደዚህ ዓለም አልመለስም ነገር ግን እናንተ ራሳችሁ ይሄንን የመርጃ ስርዓት ማስተማር አለባችሁ."

በ 1974 ዓ.ም አርፍ አኔ ሃጎስ የተክለሃይማኖት ዙማምን በጀል ገብረሃና እንደተለመደው እንዲህ ብለዋል-

"የእርሱ ሕይወት ከጣና ሀይቅ በብዙ መንገዶች የተገናኘ ነበር. አንድ ቀን በጣና ሃይቅ ዳርቻ ላይ ተቀምጧል, በሐይቁ ላይ የተንሰራፋው ውቅያኖስ የቀርከሃው የዓሣ ዝርያ በጥንቃቄ እና በደንብ በተራቀቀ መልኩ በባህር ዳርቻው በኩል የቀርከሃ ዛፎችን ያመጣ ነበር. እርሱም ተክሌ አኩዋም በሚባል የተባለ አፃፃፍ ለመፍጠር ከመሬት ላይ አነሳሽነትን ፈቷል. "

በርካታ የቤተ ክርስቲያን ምሁራትም ተክሌ አኩዋከም በአሌካ ገብረሃና የተፈጠረ መሆኑን ይስማማሉ. ንጉሠ ነገሥት ቴዎድሮስ ከሞተ በኋላ በ 1864 ኢሲ እና የንጉሠ ነገሥት ዮሀንስ ተከታይነት, አሌከ ገዳሙን ከቆመ በኋላ በአxም ሲዮን ቤተክርስቲያን ፊትና ሰቆቃ (የንጉስን ህግ) በመተርጎም ወደ ትግራይ ሄዷል. ለዚህም የአሌካ ገብረሃና ስም በኦክስም ሲዮን ቤተክርስቲያን በአንዳንድ የብራና ጽሑፎች ላይ የተገለፀው. (ፊት ገጽ መጽሃፍ: zekere teklie)

ንጉሠ ነገሥት ዮሃንስ በመተማ የውጊያ ጦርነት ላይ ከሞተ በኋላ አሌካ ገብረ ሆና ወደ ተወለደበት ቦታ ናቤጋ ጊዮርጊስ ተመለሰች እና በአካባቢው ለሚኖሩ ካህናት በአምባገነኑ ስልት ማስተማር ጀመረ. ከጊዜ በኋላ ተክለ-አኩኩም ወደ ጎንደር የመድረስ አጋጣሚን ከፍ አደረገው, ይህም በቤተክርስቲያን አባቶች ዘንድ በስፋት ታዋቂ ሆነ. ይሁን እንጂ በጎንደር ውስጥ ያሉ የቤተክርስትያናት አባቶች በተፈጥሮ የመቅፋት ስርዓት የታጀበውን ተክሌ ስነ-ህይወት እንዳይገድሉ አዘዘ. የቅድመ አሠራር ሥርዓተ-ትምህርቱን አግባብነት የጎደለው እንደሆነ አድርገው ይቆጥሩታል. በጎንደር ውስጥ ያሉ ተማሪዎች ተክሌ ኦውኩም ከመማር ታግደዋል. (ኢብዲ)

አለቃ ገብረ ሐና ከቀሳውስቱ ከባድ ተቃውሞ የተገጠመለት ሲሆን የእርሱን ስርዓት ለየትኛውም ተማሪ እንዳያስተላልፍ ማስጠንቀቂያ ተሰጥቶታል. እሱ እና ሚስቱ ዊዞር ማዙጂያ ተክሌ እና ሲኑ የተባሉ ሁለት ልጆች ነበሯቸው እና ትሩክሹሽ ተብላ ትጠራ ነበር. ልጆቹ እያደጉ ሲቁማጥ እና ቲሩክን የእርሱን የመዘመር እና የሙዚቃ ቅላጼ በጥልቀት ያስተምሩ ነበር. ተክሌ በትምህርቱ የላቀ ሲሆን በመጨረሻም ገና በልጅነቱ የታወቀ ምሁር ሆነ. አሌካ ገብረ ሐና የካቲት 24, 1898 ኢ.ሲ. በ 84 ዓመቱ በናባ ጊዮርጊስ የትውልድ ቦታው ላይ አረፈ. (ኢብዲ)

በዮሀንስ አራተኛ ዘመን በሱዳዊው ማህዴስት ጦር (ዱብሽ) በተወረረበት ጊዜ ተክሌ ወደ ወር ሚ ማይክል በመሄድ በቲን ቅዱስ ሚካኤል ቤተክርስትያን የመቀላቀል ሥነ ሥርዓት ላይ ዘፈነ. ቀሳውስትና ምእመናኑ የመዝሙሩ አቀማመጥ ሲመለከቱ በጣም ተደንቀዋል, እናም ራስ ሚካኤል በቲንቶ ማይክል ቤተክርስቲያን እንዲያገለግልና በዚያው መዝሙር እንዲዘምር ነበር. (ዲያቆን ዳለን ኪቤር ...)

በኋላ ላይ ራስ ግግያ ተክሌን ወደ ደብረ ታቦር ኢየሱስ ክርስቶስ ቤተክርስቲያን በማዋለድ እና ለቤተክርስትያኑ ዋና አለቃ ሾመው. ተክሌ ቀሪ ሕይወቱን በቤተክርስቲያኑ ውስጥ በማገልገል እና ከአባቱ የወሰደውን ልዩ ዘፈኑን በማስተማር ያሳልፍ ነበር.

የአሌካ ተክሌ ሞት ለዚያ ለሚያውቋቸው ሁሉ በተለይም ለአካባቢው ገዢ ለሩስ ጉግሳ በጣም አስደንጋጭ ሆኖ ነበር. የራስ ጉጃሳ ስለ አለቃ መለለ ሞት ዜና ሲሰማ ቤተክርስቲያን መፈራረስ ይሻለኛል ብሎ ነበር. ምክንያቱም የተበተኑት ቤተክርስቲያናት በተሻለው መንገድ እንደገና መገንባት ቢችሉም, ምሁሩ ሞተ ሊለው የማይችል በመሆኑ ነው.

በደብረ ታቦር ኢሱስ ቤተ ክርስቲያን በነበረበት ጊዜ ተክሌ ብዙ ደቀ መዛሙርት ነበራቸው. በዚያው ቀናት ውስጥ, ዳቤራ ታቦር I የሱስ መሆን

свернуть