Bir müridin 'Allah insanı niçin yarattı?' sorusuna Tapduk Emre'nin yanıtı;
"Ben cinleri ve insanları yalnız beni tanıyıp kulluk etsinler diye yarattım" buyurur Allah Zariyat suresinde. Kulluktan mana tapmaktır. Kul olanın nişanesi tapmaktır. Kime? Efendisine. Kul var ise, padişah, efendi var. Kulun manası tapmaktır deriz. Tapmanın manası ne? Tapmak bilmektir, bulmaktır. Bilmeden tapma olur mu? İnsan bilmediğine tapar mı? Allah'a taptık, Allah'ı bildik. Niçin? Çünkü Allah'a kuluz. O vakit, bilinmek için yarattı.
Hadis-i Kutsi'de demez mi, "Ben gizli bir hazineydim, bilinmeyi sevdim, o sebepten Varlığı var ettim, yarattım." Bu bilme nice bir bilmedir? İşte bütün mesele bilmeyi bilmekte. Eserin içinde sanatkarı görmek. Sanatkar bilinmeyi istemese idi, icra eder miydi? Bilici olan kim? İnsan. Muhatap kılmış kendine, değil mi ki hakikatin muhatabı İnsandır. O vakit İnsan deyip tek kelimede geçivermeyeceksin öyle. Hele bir bak onun macerasına.
İlkin çamur idi, çamur dediği ne ola ki, bir avuç toprak, bir avuç su. Sonra yedi deverandan geçti, ete kemiğe büründü. Bak hele çıktığı yola, vardığı menzile. Ne diye geldi de İnsanda durdu onca yolu? O'nu bilsin diye elbet. Padişahını bilsin, tanısın, O'na tapsın, O'na kul olsun diye. Ya O'nu bilende ne ola ki? Onu bilen kendini bilmez mi? Kendini bilen O'nu bilmez mi?
Ne der? Nefsini bilen Rabbini bilir, Rabbini bilen nefsini bilir. Madem ki muhatap kıldı, yarattı, işte çamurdan İnsan suretine onca yolu kendini bilmesi, nefsini bilmesi, Rabbini bilmesi için yürütüverdi İnsanı.
