گفت‌وگو با فعال حقوق بشر درباره فسادهای اقتصادی (قسمت اول)
عمادالدین باقی: اصرار بر حجاب اجباری به سفاهت شبیه است/ این انتخابات نیست، انتخاب خودی‌ها است/ فساد مانند سرطان میزبان را قربانی می‌کند
عمادالدین باقی پژوهشگر دینی و فعال حقوق بشر، در قسمت اول گفت‌وگوی خود با ویژه برنامه دیدارنیوز، به مسائل، رویدادها و اتفاقات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جاری در کشور پرداخت.
دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: عمادالدین باقی مهمان ویژه برنامه ای در دیدارنیوز بود و با در سه سر فصل یا محور گفت‌وگو کردیم. در قسمت اول مستقیم به سراغ فسادهای اقتصادی در جمهوری اسلامی رفتیم و ریشه‌های آن را جویا شدیم.
عمادالدین باقی (زادهٔ ۵ اردیبهشت ۱۳۴۱) تاریخ‌دان، پژوهشگر و نویسنده در حوزه حقوق بشر و کارشناس دین، زندانی سیاسی سابق و فعال حقوق بشر و روزنامه‌نگار. او دهه‌ها است که منتقد جمهوری اسلامی شده.
عماد باقی، رئیس و بنیان‌گذار «انجمن دفاع از حقوق زندانیان»، است. کتاب درسی "تاریخ معاصر"، برای مقطع دبیرستان که در دهه هفتاد تدریس می‌شد، نیز تالیف اوست، کتابی که امروز تدریس نمی‌شود. علاوه بر اینکه نظام مانع تدریس این کتاب درسی شده، از انتشار چند اثر دیگر او نیز ممانعت به عمل آورده و چند کتاب او نیز توقیف و جمع آوری شده است.
این پژوهشگر دینی به حدی به رهبران انقلاب و شخص رهبر فقید انقلاب نزدیک بود که خطبه عقدش با فاطمه کمالی احمد سرایی را آیت‌الله خمینی خواند.
باقی، از فعالان و انقلابیون نسل اول است و در دوره آغازین تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حدود دو سال و نیم عضو دفتر سیاسی یا در امور پژوهشی و آموزشی بود و به دلیل دیدگاه‌هایی که در کلاس‌های درس مطرح می‌کرد و همچنین طی مقالاتی در روزنامه اطلاعات در فاصله شهریور تا مهر۱۳۶۲و کتاب، منتشر شده بود در پایان سال ۱۳۶۲ او را مجبور به استعفا کردند که روزنامه کیهان بار‌ها به عنوان اخراج از آن یاد کرده است.
همانگونه که خودش هم می‌گوید، عماالدین باقی ۱۴۰۲ بسیار با باقی دهه ۶۰ متفاوت است و به نوعی با دو کاراکتر عقیدتی مواجه هستیم.
او را به قرابت فکری که به آیت الله منتظری دارد نیز می‌شناسیم. باقی در مورد حذف و حصر آیت‌الله منتظری از نزدیک شاهد ماجرا‌هایی بوده که شاید بخش زیادی از آن را هنوز بیان نکرده است و در همین رابطه خودش می‌گوید شاید زمانش فرا نرسیده است. در مورد قتل‌های زنجیره‌ای، مقالات او در روزنامه‌های دوم خردادی (اصلاح‌طلب)، حساسیت زیادی از سوی حاکمیت به همراه داشت. یادداشت‌های او و کتاب‌های اکبر گنجی در آن دوره شهرت فراوانی به همراه داشت.
البته در این قسمت از برنامه بیشتر به مسائل، رویدادها و اتفاقات جاری کشور پرداختیم و در آغاز برنامه، دلایل و ریشه‌های فسادهای اقتصادی در ایران و آخرین مورد از آن یعنی فسادِ معروف به "دبش گیت" یا "چای گیت"، از او جویا شدیم. پرسیدم که این سلسله فساد‌ها ریشه در کدامین نقص یا مشکل در حکمرانی دارد.
وی در مقام مقایسه با دوره پهلوی، فساد‌ها در جمهوری اسلامی را بسیار گسترده‌تر دانست و عنوان کرد: «هر جا منطقه ممنوعه ایجاد شده، همانجا به کانون فساد تبدیل می‌شود. هر جا نظارت از بین رفت، همانجا فساد جا خوش می‌کند و سیستم را از دورن می‌خورد و فرسوده و فاسد می‌کند. فساد به سرطان می‌ماند که اگر به موقع از گسترش آن جلوگیری نشود، بدن میزبان خود را تجزیه و نابود می‌کند، فساد هم مانند سرطان، میزبان را قربانی گسترش طبیعی خود می‌کند».
این پژوهشگر دینی با اشاره به جنبش مهسا گفت: «آیت‌الله منتظری در همان دهه هشتاد ضمن تاکید وجوب حجاب در شرع اسلام، معتقد بود، حجاب اجباری منجر به بیزاری از اصل دین می‌شود. به رغم همه عوارض مخربی که اصرار بر حجاب اجباری به دنبال دارد، برخی می‌خواهند با همین دست فرمان پیش بروند. حجاب اجباری با معیار‌های شرعی، قانوی، عقلی و حقوق بشری جور در نمی‌آید و بیشتر به سفاهت شبیه است».
وی افزود: «برخی می‌گویند که آمران به معروف و ناهیان از منکر، مردمی و خودجوش آمده اند که تذکر بدهند. یا در بحث آتش به اختیار بودن، در واقع تجویز کردن بی‌قانونی و نا‌هنجاری است. مگر می‌شود عده‌ای بگویند ما می‌خواهیم به صورت خودجوش عمل خلاف قانون و خلاف شرع انجام بدهیم. تعجب می‌کنم وقتی معلمان برای مطالبات خود، به صورت خود جوش جلوی مجلس تجمع کنند، بازداشت و زندانی می‌کنند، اما عده‌ای دیگر هر کاری که بخواهند انجام دهند و نه بازخواست می‌شوند و نه بازداشت».
باقی درباره شکاف بین دولت و ملت اظهار کرد: «هر گاه بین حاکمیت و مردم فاصله افتاد، رفتار مردم دقیقا بر خلاف سیاست‌های رسمی حکومت است. مانند آنچه در ایران شاهد آن هستیم. اگر دولت از فلسطین دفاع می‌کند، بخش زیادی از مردم به هر دلیل خلاف آن را انجام می‌دهند».
این فعال اجتماعی درباره انتخابات پیش‌رو گفت: انتخابات در جهان تعریف دارد. آنچه در پیش داریم، انتخابات نیست. گزینش‌هایی که در شورای نگهبان و قبل از آن در هیات‌های اجرایی اتفاق می‌افتد، به این معنی است که در داخل حاکمیت عده‌ای انتخاب شده‌اند که باید دارای فاکتور‌های صلاحیتی حاکمیت باشند. با این مکانیستم افراد خاصی تایید می‌شوند، بعد به مردم اعلام می‌کند که به همین افرادی که معرفی شده‌اند رای دهید».
⭐️ Timestamps ⭐️
00:00 | مقدمه و معرفی
03:17 | فساد سیستماتیک
09:42 | حساسیت مردم به ارقام
12:26 | وضعیت امنیتی و فساد
14:55 | حجاب و فساد
18:18 | خودجوش و آتش به اختیاری
23:15 | چرایی الزام به حفظ حجاب اجباری
29:10 | ثابتی و ساواک
36:14 | مقایسه ساواک و اطلاعات
44:49 | هسته سخت قدرت نمیشنود
49:22 | غزه و اسرائیل
1:00:04 | برخورد دوگانه حکومت با کشتگان ۱۴۰۱
1:02:16 | انتخابات اسفند ۱۴۰۲
