Antik Mısır Tarihi, Eski Mısır kültürü, Nil Vadisi’nde gelişmiştir. Dar ve birkaç kilometre genişlikte olan vadi kuzeyde Delta Bölgesi’nden güneyde Assuan’daki Birinci Çağlayan’a kadar uzanıyordu. Mısır, kuzeydeki Aşağı Mısır ve güneyde vadi boyunca uzanan Yukarı Mısır olmak üzere iki ayrı bölümden oluşur. Batı ve doğuda çöllerle, doğuda kıyıya paralel uzanan sıradağlarla, güneyi çağlayanlarla kuşatılmıştır. Bu bölgede bulunan kayalıklar geçişi zorlaştırmaktadır. Çağlayanların güneyinde ise Nubya yer almaktaydı. Ülkenin saldırıya en açık bölgesini kuzeyi oluşturmaktadır. İklim hemen hemen yağışsız olduğu için, toprağın verimliliği, tümüyle Nil Nehri’nin taşkınlarına bağlıydı. Dünyanın en uzun nehri olan Nil, Viktorya Gölü civarında ortaya çıkar Akdeniz’e dökülür. Ekvatoral yağışlar sonucu Nil Nehri Mayıs ayında yükselmeye başlardı ve Temmuz ayından Ekim ayına kadar vadi üzerinden akardı. Bu mevsime eski Mısırlılarca akhet yani taşkın denirdi. Kasımın başında sular çekilmeye başlar, nehir yavaş yavaş yatağına gerilerdi. Nehrin getirdiği miller, nehir yatağının iki yanına birikir ve Mısır’ın en verimli tarım topraklarını oluştururdu. Toprağın yeniden ortaya çıktığı bu mevsime peret yani ekim denirdi ve ekim faaliyetleri yapılabilirdi. Bu topraktan normal yağmurla beslenmiş toprağa göre üç dört katı fazla ürün alınabilmiştir. Mart ayından Haziran ayına kadarki dönem ise shemu yani hasat mevsimiydi. Herodot, Mısır Nil’in bir armağanıdır diyerek bu nehrin Mısır için taşıdığı hayati önemi vurgulamıştır. Antik Mısır Tarihi, Mısır’da Paleolitik Çağ’dan beri insanlar yaşamaktaydı. Paleolitik kültürlerin izleri günümüzden 500.000 yıl önceye kadar gitmektedir. Bugün vadinin yarısından fazlasını kaplayan Nil Nehri, o dönemde tüm vadiyi kaplıyor ve daha sonraları çöle dönüşecek olan yerlerde insanların yaşayabileceği yerleşim alanlarını çevresinde topluyordu. Günümüzden 12000 yıl önce Sahra’nın kuraklaşması ve çölleşmesi sonucunda bu bölgede avcılık ve toplayıcılıkla geçinen halklar Delta Bölgesi’ne ve Nil Vadisi’ne göç ettiler. Neolitik Çağ’da ve Sülaleler Öncesi Dönemde Aşağı Mısır’da Merimde ve El-Meadi, Yukarı Mısır’da ise Badari Kültürü ve Nagada Kültürü önemli kültürlerdir. Antik Mısır Erken Dönemi, İlk iki sülalenin yönetime geldiği bu devirde Mısır’ın sınırları güneyde Birinci Çağlayan’a kadar uzanmıştı. Bu dönemde Mısır merkezi devlet yönetimi oluşturulmuş ve yüzyıllarca kullanılacak olan krallık modeli geliştirilmiştir. Daha önemli bir gelişme, hiyeroglif yazının geliştirilmiş olmasıdır. Ayrıca Mısır sanatı da klasik biçimlerine kavuşmuştur. Antik Mısır Eski Krallık Dönemi, Eski Krallık Dönemi’nde Mısır toprakları güneyde Aşağı Nubya, Kuzeyde Sina Yarımadası’na kadar uzanıyordu. 3. Sülale’nin ikinci kralı Joser’in veziri İmhotep tarafından Sakkara’da Joser için yapılan basamaklı piramit firavun mezarlarının ilk görkemli örneğidir. Antik Mısır Orta Krallık Dönemi, 11. Sülale’nin son iki kralı ve 12. Sülale zamanında ülkede yeniden birlik oluşturulmuş ve Thebes kenti Mısır’ın merkezi haline gelmiştir. M.Ö. 1985 yılı civarında 1. Amenemhet’in tahta el koyması ile 12. Sülale başlar. Amenemhet, Orta Mısır’daki Lişt kentinde yeni bir başkent kurmuştur. Thebes kenti de Yukarı Mısır’ın yönetim merkezi olarak kalmıştır. Amenemhet, firavunun ölümünden yani kendi ölümünden sonra tahtın el değiştirmesini kolaylaştırmak için, oğlunu tahta ortak ederek yeni bir gelenek başlatmıştır. Mısır tarihinin en başarılı firavunları arasında gösterilen bu sülale zamanında merkezî devletin gücü daha da artmış ve yöresel beyler tamamen etkisiz hâle getirilmiştir. Firavun 3. Senusret Dönemi’nde Mısır o zamana kadarki en geniş sınırlarına ulaşmış, bugünkü Sudan’ın kuzeyindeki Nubya ele geçirilmiş, Libyalılarla yapılan savaş kazanılmıştır. Ayrıca Girit ve Suriye ile ticaret ilişkileri içine girilmiştir. Antik Mısır Yeni Krallık Dönemi, Yeni Krallık Dönemi, 18. Sülale’den 1. Ahmose’nin Hiksosları yenip Mısır’da siyasal birliği tekrar kurmasıyla başlar. Hiksos istilası ile sarsılan Mısır’ın, Yeni Krallık Dönemi firavunları savaşçıydılar, pek çok ülkeyi fethederek büyük bir imparatorluk kurdular. 1. Tutmosis, M.Ö. 1500li yıllarda kuzeye doğru sefer yapıp Filistin şehirlerini ele geçirdi, Suriye’deki Mitanni Devleti’ni mağlup ederek ülkesinin sınırlarını kuzeyde Fırat Nehri’ne, güneyde ise Dördüncü Şelale’ye kadar genişletti. 1. Tutmosis’in kızı Hatşepsut M.Ö. 1473 yılında 1. Tutmosis’in gerçek varisi olduğunu iddia ederek tahtı ele geçirdi. Antik Mısır Tarihi belgeseli tüm detayları ile yayında. İyi seyirler dilerim.

"Morgana Rides " Kevin MacLeod (incompetech.com)
Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License
[ Ссылка ]

#antikmısır #mısır #tarih

00:00 Antik Mısır Tarihi
02:14 Antik Mısır Sülaler Öncesi Dönem
05:04 Antik Mısır Erken Dönem
05:43 Antik Mısır Eski Krallık Dönemi
08:23 Antik Mısır Orta Krallık Dönemi
11:44 Antik Mısır Yeni Krallık Dönemi
17:18 Antik Mısır Geç Dönem

свернуть