Расында Алла Тағала жер бетіне Құран Кәрімді түсіріп адамдардың жүректерін бір-біріне жібітті, араларын  إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ (Расында иман иелері бауырлар) деген ақиқатпен бауырластырды. Бұл ақиқат әрі қарай отбасын, қоғамды, діндес адамдарды одан әрі тығыз байланыстырды. Әділдік, ынсаптылық, мейірімділік сынды болымды сипаттар белең алып, адамзат бұрын соңды көрмеген кемел қоғамға куә болды.   Ол қоғамның адамдары бір-біріне тірек, әлсіздерге сүйеу,  жетім-жесірлеріне қамқор бола білген. Бұл кемел қоғамның арқасында кемел Құран бар еді. Ол ешкімнің ақысын нақақтан жегізбейтін, әлсіздің үлесін айырып беретін.          Осы әлсіздердің қатарында жетімдер де бар. Ендеше Құранның жетімдерге қатысты не дегеніне қарайық... Аса қамқор, ерекше мейірімді Алланың атымен... Сонымен қатар Пайғамбарымызға (с.ғ.с) салауаттар мен сәлемдер болсын... «Жетім» сөзінің тілдік мағынасы – жалғызсыраған деген мағынада. Мысалға: жетім үй–тұрғыны жоқ үй, жетім дала–халқы кетіп қусыраған жер, жетім мал–шешесі жоқ төл, жетім адам–әкесі мен шешесінен айырылған адам. Фиқх ілімінде «жетім» деген–балиғатқа толмаған, әкесінен айырылған адам. Егер ол балиғатқа толса оған жетім делінбейді. Пайғамбар (с.а.с) осыған қатысты: لَا يُتْمَ بَعْدَ احْتِلَامٍ "балиғатқа толған соң жетімдік жоқ" дейді. Құран Кәрімде «жетім» сөзі 23 рет қайталанған, олар 22 аятта кездеседі, оның сегізі жекеше түрде, бір рет екілік түрде және де 14 рет көпше түрде келген. Құран Кәрімде жетімдер туралы айтылған аяттарды мына үш топқа бөліп қарастыруға болады: Ислам шариғаты мен оған дейінгі шариғаттарда жетімге жасалынар жақсылық пен өсиеттер; Рухани құндылықтары мен қоғамдық құқықтары; Материалдық құқықтарына көңіл бөлу. Біріншісі: Ислам шариғаты мен оған дейінгі шариғаттарда жетімге жасалынар жақсылық пен өсиеттер. Жетім бала өзіне бас-көз болатын, жылулық көрсетіп, мейірімділік танытатын әкесін жоғалтса да, Алла Тағала ешуақытта оны өз мейірімділігі мен қадағалауынан жырақ қалдырған емес. Алла Тағала: وَاعْبُدُواْ اللّهَ وَلاَ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئاً وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ «Аллаға құлшылық қылыңдар. Оған еш нәрсені ортақ қоспаңдар. Және әке-шешеге, жақындарға, жетімдерге, міскіндерге жақсылық қылыңдар...»–деп әмір етті (Ниса 36). وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَيَتِيماً وَأَسِيراً «Тамағын жақсы көре тұра міскінге, жетімге және тұтқынға жегізеді»–деп қызықтырды (Инсан 8). Және де мұсылмандарға жарасатын сипат екенін көрсетіп: أوْ إطْعَامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ يَتِيمًا ذَا مَقْرَبَةٍ «Немесе ашаршылық күнде тамақтандыру, жақындағы болған бір жетімді (тамақтандыру)» (Бәләд 14-15) және де وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلاَحٌ لَّهُمْ خَيْرٌ «...(Мұхаммед с.а.с.) олар сенен жетімдердің жайынан сұрайды.  «Оларға жақсылық жасау қайырлы іс» де...» деп хабар берді. Жетімдерге жақсылық жасау тек соңғы дін исламмен ғана шектелмеген. Алла Тағала алғашқы келген пайғамбарларына да осыны әмір еткен, демек ол бізге дейінгі шариғаттарға да тән нәрсе. Мысалға Исраил ұрпақтарына қатысты аятта Алла Тағала: وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لاَ تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْناً وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلاَّ قَلِيلاً مِّنكُمْ وَأَنتُم مِّعْرِضُونَ «Бір заманда, Исраил ұрпақтарынан: «Алладан басқаға құлшылық қылмаңдар, әке-шешеге жақсылық істеңдер, жақындарға, жетімдерге, міскіндерге қамқорлық жасаңдар, адамдарға көркем сөз сөйлеңдер, намазды толық орындаңдар және зекет беріңдер» деп ант алған едік. Содан кейін бет бұрдыңдар. Сендерден аз-ақ адам қалды. Өйткені сендер ежелден бет бұрушысыңдар» деп ант алғанын баяндайды (Бақара 83). Екіншісі: Рухани құндылықтары мен қоғамдық құқықтары. Алла Тағала шариғатында әкесінен айрылған жетім балаға қамқоршы табылып, жетімдіктің қиындығын көрмей, дұрыс тәрбие мен білім алып, қоғамның кәміл азаматы болып өсуін қамтамасыз еткен. Пайғамбарымыз (с.ғ.с) жетім болып өскен, алайда Алла Тағала Пайғамбарына (с.ғ.с): أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيماً فَآوَى* وَوَجَدَكَ ضَالّاً فَهَدَى* وَوَجَدَكَ عَائِلاً فَأَغْنَى «Сені жетім түрде тауып орналастырмады ма? Сені абыржуда көріп, жолға салмады ма? Сені кедей көріп, байытпады ма?» деп, жетім болса да Алланың жақсылығынан еш жырақ болмағанын баяндайды. (Духа 6-8)

© ummet.kz Толығырақ: [ Ссылка ]

свернуть