Gambler's Fallacy (Kumarbaz Yanılgısı), diğer bir adıyla Monte Carlo Fallacy (Monte Carlo Yanılgısı), yakın zamanda bir olayın sıkça gerçekleşmesinin ardından ilerde bu olayın daha nadir gerçekleşeceğine inanmamızı sağlayan bilişsel bir önyargıdır.
Aynı şekilde bir şeyin yakın zamanda normalden daha nadir gerçekleşmesi de ileride daha sık gerçekleşeceği yanılgısı uyandırır. Hani art arda 3 kere tura çıkarsa aha artık yazı çıkmalı kesin deriz ya, işte büyük bir yanılgıdır bu. İstatistik bilimine göre yazı ve tura gelme ihtimali "yeterince" (The law of large numbers) deneme yapıldığı taktirde %50 şeklinde dağılmaya yatkındır.
En azından yüzlerce hatta binlerce tekrardan bahsediyoruz. Bu yüzden 10 tane atışta mükemmele yakın bir denge yakalamak o kadar da yaygın değildir. Pasta grafiği atış sayısının arttıkça dağılımın nasıl birbirine yaklaştığını gösteriyor. Gördüğünüz gibi başlangıç aşamasında büyük farkların olması normal.Olasılıkları hesaplarken ilişkilendirmeleri doğru bir şekilde kurgulamalıyız ve bağımsız olaylara dikkat etmeliyiz.
Diğer yazılarımda da da bahsettiğim üzere beynimiz olayları ilişkilendirme konusunda pek bir heveslidir ve ne yazık ki her yazı-tura bir öncekinden bağımsız bir olay. Kumarbaz Yanılgısı'nın temelinde de bağımsız olayları idrak etme konusunda beynimizin pek de uzman olmaması yatar. Bu bahsettiklerimi bir çoğunuz zaten biliyordunuz fakat Gambler's Fallacy yazı-tura olayından çok daha ileriye gidiyor.
Gambler's Fallacy Örnekleri
Kumarbaz Yanılgısı'nın en sık görüldüğü alanlar adı üstünde kumar olmakla beraber yatırım başta olmak üzere hayatımızın her alanında bu yanılgıya sıkça uğruyoruz. Bir baba 3 tane kız çocuğunun ardından 4. çocuğun erkek doğmasını bekler değil mi? Üzgünüm, bunlar bağımsız olaylar. Birden fazla kez yıldırım çarpan insanlar neden tüm bütün haberlerde manşet oluyor?
Her yıldırım birbirinden bağımsız, bir kere çarpıldın diye sıranı salmıyorsun ki.Bankada kredi başvurularını inceliyorsunuz ve art arda 8 tane başvuruyu onaylıyorsunuz, 9. başvuruyu incelerken de düşünmeye başlıyorsunuz...
Çok mu yumuşak davranıyorum acaba başvurulara?
9. başvuruya bu yüzden aşırı katı inceliyorsunuz ve Kumarbaz Yanılgısı nedeniyle çöpe gidiyor bir anda. Bu yanılgının Monte Carlo Fallacy olarak da adlandırılmasının nedeni 1913 yılında Monte Carlo kumarhanesindeki bir rulet masasında topun 26 kere art arda siyaha düşmesidir.
Bunun olasılığı ise 136.8 milyonda 1.Art arda siyahın geldiğini gören müşteriler ise kırmızıya bahis basmak için birbirleri ile yarışmışlar fakat defalarca kez kaybetmişler, kumarhane de köşeyi dönüş tabi.
Kasa her zaman kazanır lafını duymuşsunuzdur, bu laf kumarhanede "çok fazla insanın" "çok fazla oyun" oynadığı için geçerlidir. Uzun dönemde olasılıklar her zaman kasayı avantajlı kılar ve kısa dönemde herşey belirsizdir.
Hayatta bazı şeyleri sağlıklı şekilde kavramak için istatistik bilgimizin yeterli olması gerekiyor aksi taktirde sıradan ve gayet olası olaylara absürt tepkiler verebiliyoruz.
🌍 Maceralarımı Instagram Üzerinden Takip Et: [ Ссылка ]
❤️ Kanala Abone ol: [ Ссылка ]
⭐️ Ücretsiz E-mail Bültenime Katıl: [ Ссылка ]
#kişiselgelişim #animasyon #eğitici
