Opptaket er frå Stordanskvelden i Oslo 5. januar 2019 på Oslo Ladegård. Stordanskvelden vert arrangert første laurdagen i januar kvart år.
I 2019 var Stordanskvelden eit av mange arrangement i Leikarringen i BUL Oslo sitt 100-årsjubileum Hundreleik.
Skipar: Johan Einar Bjerkem
Film: Thor Hauknes (thor@openart.no)
[ Ссылка ]
-------
Visa er òg kjent som Sinclairvisa, Sinclairs vise, Sinklars vise, Zinklarvisa osb.
Opphavleg vart visa sungen med tone utan omkvede i Noreg. Som dansevise med omkvede har den kome frå Færøyane på 1900-talet med den opphavelege danske tonen som færingane nytta. I dag er den vanlegaste tonen på Færøyane noko annleis. Teksten som vert nytta er oftast henta frå Digte frå 1785, men har særleg på Færøyane fått ei noko annleis form for å passe betre til danserytmen.
-------
Om Zinklars vise (henta frå Norske Folkedansar: Songdansar av Klara Semb m.fl.):
Teksten er skrive av Edvard Storm (1749-94) og prenta i «Dansk Museum» 1782 med tittelen «En national Viise om den Skotske Oberst ZInklars Indfall i Norge Aar 1612 og paafølgende Nederlag» og i Digte 1785. Som førelegg hadde Storm segnene om skottetoget og ei folkeleg «Kringenvise» der motivet og rytmen var den same.
Visa vart fort utruleg populær og prenta som «Gatevise» alt i 1786, og oversett til engelsk, fransk og tysk. Visa kom tidleg med i danske og norske lesebøker og songbøker og er helst meir kjend enn mange av Storm sine døleviser.
Under Kalmarkrigen (1611-13) leigde svenskekongen Gustav Adolf soldatar frå England og Nederland i kampen mot den dansk-norske fellesstaten. Ein del av denne hæren landa ved Stad, drog nord til Trondheim, omringa byen og drog vidare innover mot svenskegrensa. Ei anna hæravdeling under leiing av oberstløytnant Alexander Ramsay siglde ut frå Dundee eller Caithess i Skotland 2. august 1612. Kaptein George Sinclair var leiar for eitt av kompania. Hæren talde omlag 400 mann. Dei landa i Romsdal 19. eller 20. august og gjekk i ilmarsj opp Romsdalen til Lesja, tok så over Dovre og ned Gudbrandsdalen. Den 26. august var dei komne sør til Sel. Ved Kringen låg dølane i bakhald. Slaget varde innpå halvannan time. Dølane miste 6 mann, av skottehæren var det att 134. Dei vart tekne til fange og stengde inn i ei løe. Men den rasande bondeflokken skaut eller hogg dei ned dagen etter med unntak av 18 mann som anten vart att i dalen eller sende sør til Akershus.
Det er forståeleg at slike dramatiske hendingar appellerte til fantasien, og forteljingane om slaget gjorde bøndene stadig meir heltemodige og skottane auka på i tal. Alt før utgangen av året var skottane innpå 600 mann, og i 1731 skriv presten i Vågå at talet var 900. Edvard Storm let 1400 skottar falle ved Kringen. Men folkefantasien har vore vel så oppteken av å forklare korleis denne bragden kunne gå til. Her har segnene laga ei stor tømmervelte som på gitt signal vart styrta over skottehæren slik at dei fleste vart slegne i hel. Sentralt står Prillar-Guri, som med luren sin oppe på ein fjellknaus på andre sida av Lågen, dreiv sin avleiingsmanøver. Edvard Storm let og lomværene ta del i slaget, men i røynde kom dei for seint sørover. Derimot kom det bønder frå Fron og Ringebu, så bondehæren talde i underkant av 500 mann. Skottane si overmakt er såleis komme til i segnene etterpå for å gjere den norske innsatsen større. I segnene er udåden ved løa dagen etter slaget fortrengt.
