Язэп Дроздович, безусловно, уникальная фигура для белорусского искусства, опередившая свое время. Поражает уже само разнообразие тем его живописи: здесь и необыкновенное видение истории Беларуси, и зарисовки архитектуры, и сказочные пейзажи на дыванах-маляванках, и, конечно, его знаменитые видéния космической жизни. Кроме того, Дроздович самостоятельно занимался исследованиями космоса, издав книгу «Небесные беги»; собирал этнографический материал, исходив Беларусь вдоль и поперек; создавал литературные произведения, – и многое, многое другое.
Однако главным увлечением художника стал космос. Он не только изображал то, что было известно тогдашней науке, но и сам создавал миры, которые в мельчайших деталях описывал. Причем Дроздович утверждал, что видел жизнь на Марсе, Сатурне и Луне, путешествуя по ним... в своих снах. Затем он делал зарисовки увиденного и пытался разгадать, как устроена жизнь тамошних людей, каковы их обычаи, описывал инопланетные города и природу, – и в этих его описаниях совершенно удивительно сочетались наука и фантазия.
Художник, на своем веку переживший сразу несколько эпохальных переломов, ставший свидетелем обеих мировых войн, живущий в среде всеобщей безграмотности, верил в возможность нового, лучшего мира, где в основу всего ляжет гуманизм. Одной из главных идей вселенных Дроздовича стала идея о мире и всеобщей гармонии. Как раз отсюда следуют все его рассказы о другой жизни, к которой нужно относится толерантно, уважать все ее проявления и формы, какими бы они ни были, – на нашей планете или на других.
Рассказывает ведущий научный сотрудник НХМ Ольга Архипова.
___
Язэп Драздовіч, безумоўна, унікальная фігура для беларускага мастацтва, якая апярэдзіла свой час. Здзіўляе ўжо сама разнастайнасць тэм яго жывапісу: тут і незвычайнае бачанне гісторыі Беларусі, і архітэктурныя замалёўкі, і казачныя краявіды на дыванах-маляванках, і, канечне, яго знакамітыя відзяжы касмічнага жыцця. Апроч таго, Драздовіч самастойна займаўся даследаваннямі космасу, выдаўшы кнігу «Нябесныя бегі»; збіраў этнаграфічны матэрыял, схадзіўшы Беларусь уздоўж і ўпоперак; ствараў літаратурныя творы, – і шмат чаго яшчэ.
Аднак галоўным захапленнем Драздовіча стаў космас. Мастак не толькі маляваў тое, што было вядома тагачаснай навуцы, але і сам ствараў сусветы, якія апісваў у найдрабнейшых дэталях. Прычым Драздовіч сцвярджаў, што бачыў жыццё на Марсе, Сатурне і Месяцы, падарожнічаючы па іх... у сваіх снах. Затым ён замалёўваў убачанае і спрабаваў разгадаць, як уладкавана жыццё тамтэйшых людзей, якія ў іх звычаі, апісваў іншапланетныя гарады і прыроду, – і ў гэтых яго апісаннях абсалютна дзівосна спалучаліся навука і фантазія.
Мастак, які на сваім вяку перажыў адразу некалькі эпахальных зломаў, стаў сведкам абедзвюх сусветных войнаў і жыў у асяроддзі ўсеагульнай непісьменнасці, усё ж верыў у магчымасць новага, лепшага свету, дзе ў аснову ўсяго ляжа гуманізм. Адной з галоўных ідэй сусветаў Драздовіча стала ідэя пра мір і гармонію. Якраз адсюль выходзяць усе яго аповеды пра іншае жыццё, да якога трэба ставіцца талерантна, паважаць усе яго праявы і формы, якімі б яны ні былі, – на нашей планеце альбо на іншых.
Аб творчасці Язэпа Драздовіча распавядае вядучы навуковы супрацоўнік НММ Вольга Архіпава.
[ Ссылка ]
