Czytanie sceniczne dramatu "Ksiądz Marek" Juliusza Słowackiego w reżyserii Jacka Raginisa-Królikiewicza.
Wydarzenie odbyło się 24 marca 2022 r. w ramach cyklu "Romantyzm. Od-czytywanie".
Po czytaniu rozmowę z udziałem dr Małgorzaty Burty (adiunkt w Katedrze Romantyzmu, Wydział Nauk Humanistycznych UKSW) poprowadziła Iwona Rusek. Rozmowa dostępna jest na kanale IT:
[ Ссылка ]
__________
„Ksiądz Marek” to jeden z dramatów mistycznych Juliusza Słowackiego. Utwór powstał w 1843 roku i w tym samym roku został wydany. Sam Słowacki w liście do matki Salomei pisał, że dramat ten należy do trzech tylko utworów (wraz z „Księciem niezłomnym” i „Snem srebrnym Salomei”), które czytałby przed Chrystusem.
Autor rozpoczyna akcję „in media res”, w przeddzień upadku Baru – siedziby oddziałów konfederacji barskiej – kiedy Regimentarz oraz Marszałek postanawiają opuścić miasto, nie wierząc w możliwość jego obrony. Sprzeciwia się temu charyzmatyczny karmelita ks. Marek Jandołowicz – tytułowy Ksiądz Marek. Niedługo potem Bar pada pod naporem połączonych wojsk rosyjskich pod wodzą generała Kreczetnikowa z oddziałami polskiego magnata Braneckiego.
Trzeba zaznaczyć, że gdy Słowacki pisał swój dramat – przebieg konfederacji barskiej (1768–1772) i okoliczności obrony Baru były dobrze znane ówczesnym odbiorcom, którzy doskonale zdawali sobie sprawę na czym polegała istota tego konfliktu oraz jakie były cele walczących stron. Polacy mieli świadomość, że stawką była polska suwerenność wobec imperialnej Rosji i integralność terytorialna Rzeczypospolitej. Przegrana walka konfederatów barskich z wojskami rosyjskimi miała tragiczne konsekwencje – w 1772 roku doszło do pierwszego rozbioru Polski.
W „Księdzu Marku” występują postaci należące do wachlarza narodowej mitologii: charyzmatyczny kapłan-prorok (Ksiądz Marek), młody szlachcic indywidualista, stary Żyd karczmarz (Rabin), piękna dziewczyna (Żydówka Judyta), szlachetny rycerz (Kazimierz Pułaski), zły moskiewski generał (Kreczetnikow), renegat – zdradziecki magnat (Branecki). Do pewnego stopnia pełnią one funkcję postaci alegorycznych.
Słowacki dość pretekstowo traktuje obronę niewielkiego miasta przed najazdem przeciwnika, mijając się z prawdą historyczną. Zamiast na faktycznym przebiegu oblężenia Baru, Słowacki koncentruje się na losach trojga bohaterów – księdza Marka, który wyrasta na przywódcę obrońców Baru, Żydówki Judyty, córki rabina, oraz polskiego szlachcica Kosakowskiego – i ich skomplikowanych relacjach. Istotną stawką w tych konfliktach jest nie tyle skuteczna obrona miasta przed Moskalami czy zwycięstwo Konfederacji, ale moralne i duchowe zwycięstwa w zmaganiu się z własnymi namiętnościami.
__________
Juliusz Słowacki
„Ksiądz Marek”
adaptacja: Iwona E. Rusek
reżyseria: Jacek Raginis-Królikiewicz
muzyka: Marcin Pospieszalski
Obsada:
Ksiądz Marek – Andrzej Mastalerz
Marszałek – Leszek Zduń
Regimentarz – Dariusz Kowalski
Judyta – Lidia Sadowa
Żyd Rabin – Łukasz Lewandowski
Kosakowski – Arkadiusz Janiczek
Branecki – polski magnat, sojusznik Moskali – Marcin Kwaśny
Kreczetnikow – moskiewski generał – Jarosław Gajewski
Suwarow – podkomendny Kreczetnikowa – Paweł Lipnicki
Kazimierz Puławski – Michał Chorosiński
