Po pierwszej wojnie światowej, zgodnie z ideą samostanowienia narodów, w Europie powstał
szereg nowych państw. Organizacja plebiscytu na Górnym Śląsku w 1921 roku zdawała się być
zwycięstwem demokracji – pierwszy raz w historii, zgodnie z modelem państwa narodowego, to
mieszkańców zapytano o to, w granicach którego państwa chcą zamieszkać: czy to w nowo
powstałej Polsce, czy też w Republice Weimarskiej.
Górny Śląsk, ze względu m.in. na swoje bogactwo przemysłowe, dla obu zainteresowanych
państw był terenem niezwykle atrakcyjnym. Użyto więc wszelkich dostępnych wówczas
środków propagandowych, by przekonać tych, którzy cały czas byli niezdecydowani.
W plebiscycie wzięło udział aż 98% uprawnionych; konsekwencje jego wyników okazały się
dalekosiężne dla obu stron.
Pomysł realizacji filmu „Plebiscyt i rok 1921 na Górnym Śląsku” powstał w setną rocznicę
tamtych wydarzeń. Realizacja skupia się nie tylko na rzetelnym przedstawieniu faktów
historycznych; w oszczędnych słowach przedstawia również punkt widzenia zwykłych ludzi,
których wydarzenia związane z plebiscytem, późniejszymi III Powstaniem Śląskim i będącym
jego konsekwencją podziałem Górnego Śląska dotknęły najbardziej.
W filmie o wydarzeniach roku 1921 opowiedzą zaproszeni eksperci:
Waldemar Gielzok, przewodniczący Niemieckiego Towarzystwa Oświatowego, tłumacz języka niemieckiego
oraz badacze dziejów Śląska:
prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek, historyk, Katowice
Matthias Lempart, historyk, Berlin
Produkcja: Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce 2022
Wykonawca: Media VdG
Materiał zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu:
Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego
100 rocznica III Powstania Śląskiego
Konsulat Republiki Federalnej Niemiec
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nach dem Ersten Weltkrieg wurden, gemäß der Idee der Selbstbestimmung der Nationen, eine Reihe neuer Staaten in Europa geschaffen. Die Durchführung des Plebiszits in Oberschlesien 1921 schien ein Sieg der Demokratie zu sein, denn zum ersten Mal in der Geschichte wurden − nach dem Vorbild des Nationalstaates − die Bewohner danach gefragt, in welchem Staat sie leben möchten: Ob im neu geschaffenen Polen oder in der Weimarer Republik.
Oberschlesien war für beide Länder aufgrund u. a. seines industriellen Reichtums ein äußerst attraktives Gebiet. So wurden alle damals verfügbaren Propagandamittel eingesetzt, um diejenigen zu überzeugen, die immer noch unentschlossen waren. Nicht weniger als 98 % der berechtigten Personen nahmen am Plebiszit teil; die Folgen der Ergebnisse erwiesen sich für beide Seiten als weitreichend.
Die Idee, den Film "Plebiszit mit Folgen. Das turbulente Jahr 1921 in Oberschlesien" zu schaffen, entstand zum hundertsten Jahrestag dieser Ereignisse. Im Film wurden nicht nur historische Fakten zuverlässig dargestellt; in sparsamen Worten wird auch der Standpunkt der einfachen Menschen geschildert, die von den Ereignissen des Plebiszits, des späteren Dritten Schlesischen Aufstandes und der daraus resultierenden Teilung Oberschlesiens am stärksten betroffen waren.
Über die Ereignisse des Jahres 1921 erzählen im Film eingeladene Experten:
Waldemar Gielzok, Vorsitzender der Deutschen Bildungsgesellschaft, Übersetzer der deutschen Sprache
sowie Forscher der Geschichte Schlesiens:
Dr. Hab. Ryszard Kaczmarek, Historiker, Kattowitz;
Matthias Lempart, Historiker, Berlin.
Der Film ist untertitelt (PL / DE).
Produktion: Verband der deutschen sozial-kulturellen Gesellschaften in Polen, 2022
Ausführende Produktion: VdG-Medien
Das Projekt wurde realisiert dank finanzieller Unterstützung von:
Marschallamt der Woiwodschaft Oppeln
Jahrestag des Dritten Schlesischen Aufstandes
Konsulat der Bundesrepublik Deutschland in Oppeln
