Pamiętnik KLARY LISTWAN z d. Sędziszowskiej został napisany w czasie karnawału "Solidarności" w roku 1981, kiedy Polacy w końcu pokonali strach przed mówieniem o tragicznych doświadczeniach drugiej wojny światowej zgotowanych Polakom przez sowieckiego najeźdźcę. Po raz pierwszy Polacy zaczęli otwarcie wspominać koszmar wywózek w głąb Rosji, na tzw. "nieludzką ziemię", które NKWD przeprowadziło na szeroką skalę po zaatakowaniu Polski 17 września 1939 r. i przygotowaniu list niewygodnych Polaków, którzy mogliby stawiać opór nowej sowieckiej okupacji.

W czasie "Solidarności", która przyniosła niespotykany wcześniej powiew wolności, kolejna rocznica pierwszej masowej wywózki na Syberię, 10 lutego 1981 r. była wspominana w rodzinie Listwanów z odwagą i coraz większym pragnieniem utrwalenia przeżyć syberyjskich dla przyszłych pokoleń. Zachęt do spisywania wojennych wspomnień nie szczędziła pani Teresa Krzyś, przyjaciel rodziny z Suchej Beskidzkiej, która pracowała jako historyk w szkole w Makowie Podhalańskim.

Wspomnieniem, które zasługuje na szczególną uwagę historyków jest opis zachowania Sowietów już 1 września 1939 r. na granicy państwa w rejonie Nowogródka, w powiecie Wołożyn. Klara Listwan dobrze pamięta, że atak Sowietów na miejscowości przygraniczne, sąsiadujące z leśniczówką o nazwie Kul, miał miejsce już 1 września, a nie dopiero 17 jak to było w innych rejonach. Atak Sowietów polegał na zbombardowaniu wioski o nazwie Litwa oraz wjechaniu na teren Polski czołgami już 1 września. Polscy żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza byli masowo mordowani przez Sowietów przekraczających granicę Polski a nie Niemców! Ranni żołnierze i cywile trafiali do szpitali, które były przepełnione. Sybiraczka Klara Listwan pamięta furmanki wiozące rannych do szpitala. Każda wiozła po kilku rannych, a na miejscu, w którym zatrzymała się na chwilę, pozostawała kałuża krwi.

свернуть