📺YouTube kanalimiz :
[ Ссылка ]
💎Telegram kanalimiz :
[ Ссылка ]
💻Ingliz tilidagi kanalimiz :
[ Ссылка ]

Misr piramidalari Misrda joylashgan piramida shaklidagi qadimiy tuzilmalardir. Manbalarga koʻra, hozirgacha aniqlangan piramidalar 118 ta hisoblanadi. Ularning aksariyati Qadimgi va Oʻrta qirollik davrida mamlakat firʼavnlari va ularning rafiqalari uchun qabr oʻlaroq bunyod etilgan.


Giza piramidalari
Eng mashhur Misr piramidalari Qohira shahri chetidagi Giza platosida topilgan. Giza piramidalarining bir nechtasi hozirgacha qurilgan eng yirik inshootlardan biridir. Ularning eng yirigi - Xeops piramidasi boʻlib, ushbu ehrom hozirgacha saqlanib qolgan yaqona Dunyoning yetti moʻjizasidan biridir.

Xufuning vorisi Jedefre oʻz piramidasini Abu Roash shahrida qurdirgan (Qadimgi Misrda qadimgi va o'rta podsholik firavnlari o'zlari uchun dafn qilinadigan joy-maqbaralarni tirikligidayoq barpo ettirishgan. Faqatgina yangi podsholik davriga kelib vafot etgan hukmdorlar uchun maqbaralar qurilmay qo'ygan. Ular baland tog'larga yoki g'orlarga dafn ettirilgan). Jedefrening oʻrnini egallagan Xafre Gizaga qaytib keldi va bugungi kunda balandligi 136 metr boʻlgan piramidani qurdirdi. Bu Xufu piramidasidan biroz kichikroq edi. Lekin biroz balandroq joyda qurilgani uchun yonidagi Xufu va Menkaura piramidalaridan balandroq koʻrinadi. Firavn Xafra sog'lig'idan xavotirlanib piramidaning ikkita variantini tayyorlashni buyurgan. Agar hukmdor to'satdan vafot etadigan bo'lsa, uning tobuti uchun nisbatan kichikroq maqbaraga qo'yilishi kerak edi. Biroq bunga hojat qolmagach piramida belgilangan o'lchamlarga muvofiq qurildi. Balandligi 136 metr, eni 215 metrni tashkil qiladi. Yuqorisida kichikroq chuqurchaga o'xshagan kvadrat bilan shakl berilgan. Yuqoridagi sahnning kattaligi 10 qirollik tirsagiga teng keladi. Aynan shuning uchun ham Xeops piramidasidan farqli o'laroq Xafra piramidasining yuqorisiga chiqib bemalol tomosha qilish mumkin. Piramida o'tmishda ochilgan va boyliklari talon-taroj qilingan. Oʻn toʻqqizinchi sulola humdori Ramses II buyrugʻi bilan Geliopoldagi maʼbadni qurish uchun bir nechta toshlar olib ketiladi. Arab tarixchisi Ibn Abd al-Salom piramida milodiy 1372 yilda ochilganini yozib qoldirgan. Dafn xonasi devorida arabcha graffiti bor. Ushbu graffit aynan shu davrga tegishli bo'lishi ham mumkin. Qolgan qarama-qarshi toshlar qachon olib tashlanganligi maʼlum emas.

1646 yilda Oksford universitetining astronomiya professori Jon Grivz oʻzining „Piramidaografiya" asarida piramidaning toshlari Xufu piramidasiniki singari katta boʻlmasa-da, lekin faqat janub tomonidan tashqari boshqa hamma yuzasi silliq edi. Piramida birinchi marta Jovanni Belzoni tomonidan 1818 yil 2 martda shimol tomondan asl kirish joyi topilganida oʻrganilgan. Belzoni dafn qilingan toshtobutni topishga urindi, faqat ochiq sarkofag va uning poldagi singan qopqogʻidan bo'lak hech nima yo'q-maqbara bo'sh edi. Xafra piramidasi Xufunikidan boshqacha koʻrinishga ega edi, chunki uning tashqi korpusi boshqacha bo'lgan. Chexiya misrshunoslik institutining sobiq direktori Miroslav Verner oʻzining kitobida Xufu piramidasining korpusi ohaktoshdan yasalgan boʻlsa, Xafra piramidasining pastki qavatlaridagi korpus qizil granitdan, yuqori qismi esa ohaktoshdan qilingan deb ma'lumot beradi. „Piramidalar: Misrning mashhur yodgorliklarining arxeologiyasi va tarixi, yangi va yangilangan nashri" (AUC Press, 2021). Ushbu qizil granit korpusining katta qismi hozir mavjud emas. Xafra piramidasidan tashqarida u yerda yana bir piramida joylashgan. Ichkaridagi piramida arxitekturasi Xufunikiga qaraganda soddaroq. Uning ikkita kirish eshigi bor, ikkalasi ham shimol tomonda, biri piramida poydevoridan 12 metr balandlikda, ikkinchisi esa yer sathida joylashgan. Ikkala kirish joyi dafn xonasiga olib boradigan oʻtish yoʻlakchalariga olib boradi. Bu kamerada qizil granitdan yaalgan sarkofag mavjud boplib, uning ichi bo'sh va hech nima saqlanmagan. Ular antik davrda oʻgʻirlangan boʻlishi mumkin. Vodiydagi ibodatxonasida taxtda oʻtirgan Xafraning bir oz kattaroq haykali bor, deb yozadi UCLAdagi Misrologiya boʻyicha doktorlik nomzodi Jeffri Nyuman Misrdagi Amerika tadqiqot markazi veb-saytida chop etilgan maqolasida. Bu haykal „qadimgi Misrdan saqlanib qolgan eng muhim va ramziy haykallardan biridir", deb yozadi Nyuman va taxtning yon tomonlarida „firavnning tom maʼnoda" burchini ifodalovchi ierogliflar borligini taʼkidladi. Ushbu haykal hozir Buyuk Misr muzeyida eksponat sifatida saqlanadi.

#piramidalar #giza_piramidalari #tarix
#piramida #Misr #Giza #Misr_piramidalari #tarixiy_videolar #piramidalar_siri #history
#amir_temur #Tarixiy_sirlar #sirlar #tarixiy_faktlar #qiziqarli_videolar

свернуть