"And again the stomping of soldier's feet”/ "I znowu tupot nóg sołdackich” – Władysław Sebyła (1938 r.). Czyta Krzysztof Chamiec (1997). Zdjęcie aktora -- stop klatka z filmu "Złoto". Audio: fr. 1. ogniwa Pasji Łukaszowej Pendereckiego.
Władysław Sebyła – a poet and member of the Kwadryga poets’ group, he died on 11th April 1940 in Kharkhiv in the mass executions known today as the Katyń Massacre. The massacre was commited by the Soviets and targeted the Polish elites. It is estimated that around 22,000 Polish soldiers (most of them officers) were killed in Katyń.

★ 🌷Krzysztof Chamiec (my playlist) -- [ Ссылка ]

★Krzysztof Penderecki w mojej fonotece: [ Ссылка ]
----------------------- Wstęp: fragment „Traktatu poetyckiego” – Czesław Miłosz: "Ostatni wiersz epoki był w druku, a jego autor, Władysław Sebyła, lubił wieczorem wyjąć z szafy skrzypce kładąc futerał przy tomach Norwida.
Haftki munduru wtedy miał rozpięte
(bo na kolei pracował, na Pradze).
W tym swoim wierszu, jakby testamencie, do Światowida przyrównał ojczyznę.
Zbliża się do niej świst i werbli trzask.
Od równin wschodu i równin zachodu.
A ona śni o brzęku swoich pszczół,
O popołudniach w hesperyjskich sadach.
Czy za to strzelą w tył głowy Sebyle,
i pochowają go w smoleńskim lesie?
-- Czesław Miłosz – fragment „Traktatu poetyckiego”.
-----------------------
I znowu tupot nóg sołdackich,
i grzmiących sotni gwizd kozackich,
gwiaździsty nad Europą but,
i mrowi się ludami wschód.

A na zachodzie werbli trzask,
rozgwar motorów z nieboskłonu
i krok miarowy – wzywa łask
Boga mocniejszych batalionów.

Ojczyzno moja, a ty trwasz
w żelaznym pogrążona gwarze,
światowidową mroczną twarz
zwracając w cztery strony wraże.

I marzy ci się chleb i miód,
i szklane domy w rodnych sadach,
i szczęśliwości pełen trud,
pod gałęziami lip biesiada.

A niebo wokół się czerwieni,
ocknął się kontuszowy trup,
przystają mędrcy przerażeni,
opustoszały widząc grób.

I znów? Czy znów? Kołowrót dziejów
w płonący krąg porywa nas,
skończyły się sny kołodziejów,
stalowy szumi groźny las.

Ojczyzno moja, a ty trwasz
w żelaznym pogrążona gwarze,
światowidową mroczną twarz
zwracając w cztery strony wraże.

Żelazne dęby dudnią głucho,
toczy się mur, żelazny bór.
Nad konarami, zawieruchą
znów szumi wiatr, znów śpiewa chór.
-----------------------
Władysław Sebyła, choć wydaje się twórcą kameralnym, o skromnym dorobku artystycznym, jest jednym z ważniejszych przedstawicieli nurtu religijnego w dwudziestowiecznej poezji polskiej.

Urodził się 6 lutego 1902 w Kłobucku pod Częstochową, gdzie jego ojciec był kierownikiem szkoły. Dzieciństwo spędził w Będzinie. Od wczesnych lat wykazywał wszechstronne uzdolnienia artystyczne (m.in. grał na skrzypcach i szkicował oraz malował). Jeszcze przed maturą zdążył wziąć udział w III Powstaniu Śląskim. Od początku jednak - czemu da wyraz w swej twórczości - nie znosił wojska i militaryzmu.

Studia zaczął w 1921 roku na Politechnice Warszawskiej, ale po roku przeniósł się na polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1925 pracował jako urzędnik Pocztowej Kasy Oszczędności. W latach 1927-1928 odbył służbę wojskową. Związał się z grupą literacką "Kwadryga" (był redaktorem jej pisma do 1931).

W 1927 roku debiutował zbiorem Modlitwa (wspólna edycja Poezje, drugim z autorów był Aleksander Maliszewski). Tytuł w pełni oddawał charakter tej poezji. Jak określił to Jan Józef Lipski, w tomiku "panuje postawa franciszkańska". Był to - jak dalej mówi krytyk - "debiut wyróżniający się i dojrzały".

Na początku lat 30. Sebyła odbył podróż do Włoch i Francji (otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej). Wkrótce potem został współpracownikiem "Zetu" oraz "Pionu", a także członkiem komitetu redakcyjnego "Znaku". Zajmował się równocześnie krytyką poezji. Jego audycji (omawiał nowości poetyckie) można było słuchać w Polskim Radiu.

Kolejne tomiki (Pieśni Szczurołapa, 1930; Koncert egzotyczny, 1934; Obrazy myśli, 1938) przynoszą kontynuację kierunku, jaki obrał Sebyła w debiutanckim tomie. Poza religijnością krytycy i historycy zwracają uwagę na nawiązania do Norwida, a także na dążenie do prostoty formalnej i komunikatywności. Nieobce są także liryce Sebyły nastroje z jednej strony pacyfistyczne, a z drugiej- także symboliczne oraz katastroficzne.

Latem 1939 roku w stopniu podporucznika Sebyła został powołany do wojska. Po klęsce wrześniowej znalazł się w obozie w Starobielsku. Został zamordowany przez NKWD w Katyniu wiosną 1940 roku.

~ Elżbieta Cichla-Czarniawska, Władysław Sebyła. Życie i twórczość. Norbertinum, Lublin 2000.
========================

свернуть