Oberek (Ober) od Przystałowic jest regionalną odmianą oberka, znaną i praktykowaną do dziś, na południe od Radomia, w zakolu rzeki Pilicy. Oberek jest do dziś jednym z najbardziej popularnych tańców tradycyjnych w naszym kraju, a od połowy XIX wieku jest zaliczany również do grupy polskich tańców narodowych. Nazwę zawdzięcza charakterystycznym dlań obrotom w parach – obertaniu, obwyrtaniu. W różnych regionach nosi różne nazwy – obertas, owijok, wyrwany, zawijacz, drobny, drygant, okrąglak.
Radomskie oberki grane są w metrum 3/8, w szybkim, wręcz żywiołowym tempie. Tańczony jest w dowolną ilość par, dawniej przeważnie po obwodzie koła, dziś przeważnie w luźnym rozproszeniu po całym parkiecie. Podstawą tańca jest zasadniczy krok oberka wykonywany równo, gładko w obrotach w prawo i w lewo, w miejscu oraz po obwodzie koła - „pod słońce” i „ze słońcem” – czyli w cztery strony.
W parze decydującą rolę odgrywa mężczyzna, który ozdabia taniec, wykonując różne figury i kroki, m.in. obroty, przytupywania, różnego rodzaju przyklęki i hołubce. Kobieta tańczy skromniej, odpowiadając czasami przytupami na przytupywanie mężczyzny. Jednak jej rola w tańcu jest nieoceniona. Bez jej wspierającej roli nie byłoby możliwe szybkie wirowanie oraz wykonanie części ozdobników. Podobnie jak w muzyce, tak i w tańcu charakterystyczne było improwizowanie i popisywanie się w tańcu pośród innych tańczących par. Krokom towarzyszyły gesty rąk (wymachy) i nierzadko gwizdy akcentujące obroty lub przysiady.
Dąbrowska, Grażyna W. Taniec Okrągły. Nowy Sącz: Medeoart/Lucyna Witkowska, 2011.
Dekowski, Jan P.; Hauke, Zbigniew. Folklor regionu opoczyńskiego. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1974.
Zapraszamy na IV edycję Taniec Tradycyjny PL! To cykl darmowych lekcji tańca on-line prowadzonych przez Bogumiłę i Piotra Zgorzelskich z Akademia Tańca Tradycyjnego / Polish Academy of Traditional Dance. Taniec Tradycyjny PL to autorski projekt Piotra Zgorzelskiego realizowany w Fundacji Czas Tradycji od 2013 roku. Jest nim internetowy kanał video, którego głównym zadaniem jest prezentacja i promocja serii krótkometrażowych filmów instruktażowych oraz wideoklipów, służących poznaniu i nauce polskich tańców tradycyjnych, gier i zabaw tanecznych, w formach popularnych do zabawy na potańcówkach, a także stworzenie możliwości praktycznej nauki tych tańców.
Prezentujemy Wam cykl Taniec Tradycyjny PL. To już jego czwarta edycja (pierwsza była w 2013 roku). W najnowszej edycji zostały zrealizowane 24 nowe lekcje i prezentacje taneczne, dawniej tańców powszechnie znanych i popularnych w różnych regionach Polski. Mamy nadzieję, że przypadną Wam one do gustu i pomogą w nauce polskich tańców tradycyjnych w formach niescenicznych.
Przygotowując dla Was filmowe lekcje bazowaliśmy na dostępnych materiałach archiwalnych, wiedzy tradycyjnych tancerzy i muzyków, z którymi się spotykaliśmy oraz na naszej wieloletniej praktyce tanecznej. Na ile to możliwe staraliśmy się by zaproponowane przez nas tańce i melodie zachowały swój tradycyjny styl i charakter. Mimo to, mogą się one różnić od znanych opisów i rejestracji folklorystycznych oraz wykonań prezentowanych obecnie na scenach przez zespoły regionalne lub zespoły pieśni i tańca.
Dlaczego?
Istotne było dla nas, by mogły one na nowo funkcjonować w naszym współczesnym, codziennym życiu, zdecydowanie innym od tego sprzed stu laty.
Dawniej bawiono się do żywej muzyki i jak najbardziej do tego zachęcamy. Jednak gdyby był problem, by takową znaleźć, przygotowaliśmy dla Was do każdej lekcji, muzyczny plik mp3, tak, byście mogli wziąć go ze sobą i wykorzystać w dowolnym momencie. Muzyka jest dostępna w linku, w opisie pod lekcją.
Wszystkie tańce zrealizowane w ramach projektu Taniec Tradycyjny PL są do obejrzenia na kanale You Tube Taniec Tradycyjny PL [ Ссылка ] oraz na stronie internetowej [ Ссылка ] .
Scenariusz i reżyseria - Bogumiła Zgorzelska i Piotr Zgorzelski
Kierowniczka Produkcji - Justyna Pankiewicz
Prowadzenie lekcji tańca - Bogumiła Zgorzelska i Piotr Zgorzelski (Akademia Tańca Tradycyjnego)
Tancerze - Bogumiła Zgorzelska, Piotr Zgorzelski
Muzyka - "Ober ciągły" w wykonaniu Mieczysława Kędzierskiego, Józefa Papisa, Józefa Kędzierskiego. Nagranie pochodzi ze zbiorów Fundacji Muzyka Odnaleziona Małgorzaty i Andrzeja Bieńkowskich
Zdjęcia - Daniel Kiermut
Dźwięk - Mikołaj Kiciak
Reżyseria światła - Paweł Wójcik
Kierownik planu - Marcin Kuropatwa
Montaż, kolor korekcja, grafika - Daniel Kiermut
Konsultacja przy montażu - Piotr Zgorzelski
Stylizacja - Bogumiła Zgorzelska
Nagrania zrealizowano w „Studio 99” w Warszawie (wrzesień - listopad 2020 roku)
Produkcja Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Akademią Tańca Tradycyjnego;
Projekt realizowany przez Instytut Muzyki i Tańca, dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
