بسم الله الرحمن الرحيم

Аллоҳ таоло айтади:

Динга мажбур қилиш йўқ. Батаҳқиқ, ҳақ ботилдан ажради. Ким тоғутга куфр келтириб, Аллоҳга иймон келтирса, батаҳқиқ, узилмайдиган мустаҳкам тутқични ушлаган бўлур. Ва Аллоҳ эшитувчи, билувчи зотдир.

(Бақара сураси, 256-оят)

Аллоҳ таоло айтади:

Тоғутдан, унга ибодат қилишдан четда бўлганларга ва Аллоҳга қайтганларга хушхабар бор. Бас, бир бандаларимга хушхабар бер.

(Зумар сураси, 17оят)

Тоғут луғатда «тоғо» туғён сўзидан олинган бўлиб ҳаддидан ошиш, чегарадан чиқиш, деган маъноларни билдиради. Уламолар ушбу тоғут калимасининг ва унинг ўзаги бўлган тоғо калимасини йўлдан озган, ҳаддидан ошган, исён қилган, чегарадан чиққан, туғёнга кетган ва шунга ўхшаш сўзлар билан шарҳлашган.
Шаръий маънода

Имом Молик айтади

Тоғут бу фақатгина Аллоҳ Азза ва Жаллага ибодат қилишликни қўйиб, ундан бошқа ибодат қилинадиган барча нарса ва кимсалардир.

Воҳидий айтади:
Барча аҳли луғатлар айтишганки, тоғут бу Аллоҳга ибодат қилишликни қўйиб, Ундан бошқа ибодат қилинадиган барча нарсадир.

(Дурорус Санния, 2/30)

Имом Абу Жаъфар ибн Наҳҳос айтади

Тоғут, аҳли луғатлар наздида Аллоҳгагина ибодат қилишни қўйиб, Ундан бошқа ибодат қилинадиган барча нарса ва кимсадир ёки Аллоҳга маъсият бўлган ўринда, унга итоат қилинадиган ёки бўйинсуниладиган кишидир.

(Маани Ал Қуръан, 2/111)

Муфассирлар имоми, Ибн Жарир Ат Тобарий айтади:

Жибт ва тоғут, бу Аллоҳгагина ибодат қилишликни қўйиб, Ундан бошқа нарсага ибодат қилиб ёки унга итоат қилиб ёки унга бўйин эгиб уни улуғланадиган барча нарсанинг исмидир, ушбу улуғланаётган нарса нима бўлишидан қатъий назар: ҳох у тош бўлсин, ҳох у инсон бўлсин ҳох шайтон, у тоғутдир.

(Тафсирут Тобарий)

Машхур араб тили олимларидан саналган Жавҳарий айтади:

Тоғут бу коҳин, шайтон ва ҳар бир залолат пешвосидир.

(Тафсирул Қуртубий, 3/282)

Тобеин, имом Мужоҳид 104ҳ айтади:

Тоғут, бу ундан ҳукм сўраб бориладиган инсон суратидаги шайтондир ва у уларнинг бошлиғидир.

(Тафсир Мужахид, 223)

Имoм Ибн Қаййим айтадики: Тоғут бу банданинг қулчилик қилиш чегарасидан чиқишига сабаб бўлган ҳар қандай ибодат қилинадиган, эргашиладиган ва итоат қилинадиган кимсаю нарсалардир. Ҳар бир қавмнинг тоғути Аллоҳ ва росулини ҳукмини қўйиб, ҳукм сўраб бориладиган ёки Аллоҳни қўйиб ибодат қилинадиган ёки Аллоҳ томонидан ҳужжати бўлмай туриб эргашиладиган ёки Аллоҳга тоат эканини билмайдиган нарсаларида итоат қилинадиган кимсалардир. Мана шундай тоғутларни ва одамларнинг уларга бўлган ҳолатини тафаккур қилсанг, уларнинг кўпчилиги Аллоҳнинг ибодатидан юз ўгириб, тоғутларнинг ибодатига бурилиб кетганини, Аллоҳ ва Унинг росулига ҳукм сўраб боришни қўйиб, тоғутга ҳукм сўраб бораётганини, Аллоҳга итоат қилишни ва Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашишни тарк қилиб, тоғутларнинг итоатига киришиб кетганларини кўрасан.

(Эъломул Муваққиъийн, 1/50)

#tavhid
#tashkent
#islom
#quron

свернуть