Algoritmalar dünyamızı şekillendiriyor… Peki, biz mi onu yönetiyoruz, o mu bizi?
Bir problemin çözümünde izlenecek yola algoritma denir. Sonucun değil yolun kendisi algoritmadır. Bir algoritmayı başarılı kılan sadece başarılı sonuca ulaştırması değildir. Yolun sadeliği, hızı da önemlidir. Yani burada gidişattan da puan veriliyor.
Hıza vurgu için Wallstreet'e yakın olmak adına serverlarını okyanus'un ortasına kuran algoritma şirketlerinden bahsedebiliriz. Sözlü de verebiliriz, resimle de verebiliriz.
Google'da her gün milyarlarca arama yapılıyor. Kız arkadaşım nerede diye aratınca 0.50 saniyede yaklaşık 2.500.000 sonuç veriyor. Peki, hangi sayfaları önümüze getiriyor ve buna nasıl karar veriyor? Kafasına göre… Çünkü kafasında algoritma var. Google sayfaların içeriği ile değil birbirlerine linklenmesinden faydalanıyor. Her bir sayfayı kaynak gösterildiği ve kaynak gösterdiği link adedine göre puanlıyor ve arama sonucunda birbiri ile ilişkili sayfaları rank sıralamasıyla kullanıcıya gösteriyor. Gelecekle ilgili tüm bilgiyi şimdiki zamandan yola çıkarak buluyor.
Mesela bir stalkerın var. Adı kadir, seni internette, özelde, her yerde didik didik araştırıyor. Tabii, senin bundan haberin yok. Artık seni senden daha iyi tanıyor. Ve senin aklını başından almak için yapamayacağı şey yok. Korkma, kadir özünde iyi biri. Sadece biraz çılgın bir âşık. Senin hakkında topladığı bütün bilgileri seni tavlamak için kullanıyor. Bir bakıyorsun ki; âşık olmuşsun, o nereye sürüklerse peşinden gidiyorsun. Bunu yapıyorsun, çünkü seni zaten senin isteyebileceğin yerlere sürüklüyor. Kadir seni seviyor, sen deli kadir'i seviyorsun. Simbiyotik bir yaşam. Pek ala!
Algoritma ne işe mi yarar? Belirli sayıları sıralamaktan, selfıe modunda yüz tanımaya, uçak bilet fiyatlarını belirlemeden, youtube'da kişiye özel öneriler yapmaya kadar her işe… öncelikle, karşısındaki nesneyi, sistemi, düşünceyi anlamak için onu en küçük ayrılabilir parçalarına böler, sonrasında da bu parçalar arasından doğadan edindiği gözlemlerle bir ilişki kurmaya çalışır. Her bir parçayı hem birer birim olarak hem de bütün bir sistemin parçası olarak modeller.
Video algoritmalarının işi daha zor. Stokastik, yani zaman içerisinde önceden ne yapacağı tamamen kestirilemeyen davranışlarla ilgileniyor. Youtube, izlediğin videoların, türünü, süresini, videoyu beğenip beğenmediğini ve bunun gibi pek çok parametreyi göz önüne alıp sana buna göre önerilerde bulunur. Tabi bu kadar basit değil, basit olsa sen de önerirsin.. Youtube algoritması 1 mio'dan fazla satırdan oluşuyor. Bir a4'e 30 satır gibi düşünürsek, 33.333 sayfa. Bu da 12 ciltlik meydan larousse'tan 3 takım ediyor. İnsan davranışlarını tahminlemenin zorluğunu bilen netflix, algoritmasını %10 iyileştirmek için ödülü 1.000.000 dolar olan bir yarışma düzenlemiştir.
Havayolu firmaları, uçuş trendlerine, biletlerin onlıne kontrol edilmesine bakıp uçak bileti talebinde anlamlı tahminlerde bulunur ve fiyatları belirler, algoritması sayesinde.
Algoritmalar hayatımız dijitalleşmeden önce de vardı, fakat dijital çağ, algoritmaları vazgeçilmez hale getirdi. Ayrıca evrenin kendisi de bir algoritmaya benzemiyor mu? Boşuna dememişler, bana bir dayanak algoritması verin, geleceği göreyim, diye. Dememişler. Ama teoride mantıklı. Algoritmanız sade ve içimi kolay olsun. Hoşça kalın, mühendis kafalarda kalın.
Mühendis Kafalar Facebook : [ Ссылка ]
Mühendis Kafalar Instagram : [ Ссылка ]
Sunan: Seçil Kavas
[ Ссылка ]
