Bu gün Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin doğum günüdür

Sən bizimsən, bizimsən durduqca bədəndə can, Yaşa, yaşa, çox yaşa, ey şanlı Azərbaycan!

Dövlət və ictimai xadim, siyasətçi və publisist, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin banilərindən olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin anadan olmasından 139 il ötür.
O, 1884-cü il yanvarın 31-də Bakının Novxanı kəndində anadan olub. Atası oğlunu məşhur pedaqoq Sultan Məcid Qənizadənin müdir olduğu 2-ci rus-müsəlman məktəbinə qoyub. Buranı bitirdikdən sonra Rəsulzadə öz təhsilini Bakı texniki məktəbində rus dilində davam etdirib. Milli İstiqlal Hərəkatımızın təməl daşını qoyan inqilabi fəaliyyətinin ilk illəri də məhz bu dövrə təsadüf edir. Rəsulzadə 1902-ci ildə, 17 yaşı olanda Müsəlman Gənclik Təşkilatını yaradıb. Bu, 20-ci əsrdə Azərbaycan rus müstəmləkəsi üsul idarəsinə qarşı gizli mübarizə aparan ilk siyasi təşkilat idi. 1908-ci ilin sonunda Rəsulzadə çar üsul idarəsi tərəfindən onun həbs olunması təhlükəsi ilə əlaqədar olaraq Bakını tərk edərək İrana yola düşür. O, Avropa təhsili görmüş bir qrup İran ziyalısı ilə birlikdə 1910-cu ilin sentyabrında İran Demokrat Partiyasının əsasını qoyur. Çar hökumətinin tələbi ilə İranda təqiblərə məruz qalan siyasətçi İstanbula gedir. 1913-cü ildə Romanovlar sülaləsinin 300 illiyi ilə əlaqədar ümumi əfv elan olunur və vətənə qayıda bilir.
Rəsulzadə 1917-ci ilin payızında Rusiya parlamentinə Azərbaycan və Türküstandan millət vəkili seçilib. 1918-ci ildə Fətəli Xan Xoyski ilə birgə Şərqdə ilk respublikanın yaradılmasını rəsmi şəkildə elan edib. Lakin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ömrü cəmi 23 ay çəkdi. 1920-ci ilin 28 aprel tarixində Azərbaycanın Sovet Rusiyası tərəfindən işğalından sonra o, vətəni tərk etmək məcburiyyətində qalır.
Uzun illər xaricdə Azərbaycanın azadlığı uğrunda mübarizə aparmış Rəsulzadə 1955-ci ilin martın 6-da Ankarada şəkərli diabet xəstəliyindən vəfat edib.
1993-cü il dekabrın 29-da ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycanın görkəmli ictimai-siyasi xadimi Rəsulzadənin anadan olmasının 110 illik yubiliyenin keçirilməsi haqqında fərman imzalayıb. 2013-cü il noyabrın 22-də isə Prezident İlham Əliyev Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 130 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulmasının 100-cü ili münasibətilə Prezident İlham Əliyev tərəfindən 2018-ci il “Cümhuriyyət İli” elan edilib.

свернуть