Bizi sosial mediada izləyin:
Facebook: [ Ссылка ]
İnstagram: [ Ссылка ]
Telegram: [ Ссылка ]
Mətn:
● Din məfhumu
● Üsuliddin və füruiddin
● Dünyagörüşü və materialist
● İlahi və maddi dünya görüşü
● Asimani dinlər və onların prinsipləri
Salam dəyərli izləyicilər. Bugünkü dərsimiz dini əqidənin təməlləri barəsindədir. Bu dərsin məqsədi islami əqidə prinsiplərini bəyan etmək olduğundan hər şeydən əvvəl “din” sözünün nə olduğunu başa düşməliyik. Din - itaət, cəza, mükafat və s. kimi mənaları ifadə edir. Dini termin kimi isə insan və dünyanın yaradanına etiqad bəsləməyə və bu əqidələrə mütənasib olan əməli göstərişlərə deyilir. Deməli, Yaradana inanmayanlar, aləmdəki varlıqların təsadüf əsəri olduğunu iddia edənlər dinsiz adlandırılır. Amma kainatın bir yaradanı olduğuna inananlar, hətta əgər dinlərində xurafat olmuş olsa belə dindar hesab olunurlar. Buna əsasən insanların arasında olan dinlər haqq və batil olmaqla iki qrupa bölünür. Haqq din reallıqda müvafiq və düzgün əqidəyə malik olan dindir. Belə bir din isə, səhihliyinə zəmanət olan müəyyən davranış və əməlləri tövsiyə və təkid edir. Buradan belə aydın olur ki, hər bir din ən azı iki hissədən təşkil olunur:
1. Onun əsasını və kökünü təşkil edən əqidə və ya əqidələr (yəni üsuliddin);
2. Bu əqidəvi əsaslara uyğun olan əməl və göstərişlər (yəni füruiddin).
Dünyagörüşü və ideologiya
Əqidə və əməl mövzusu ilə bağlı digər iki termin isə dünyagörüşü və ideologiyadır. Dünyagörüşü varlıq aləmi barəsində bir-biri ilə uyğun olan ümumi nəzərlər və etiqadlar silsiləsidən ibarətdir. İdeologiya isə insanın rəftarları ilə mütənasib olan ümumi rəylər silsiləsidir. Bu iki mənanı nəzərə alaraq hər dinin üsuli və əqidəvi sistemini həmin dinin dünyagörüşü, onun əməli hökmlərinin ümumi sistemini isə onun ideologiyası hesab etmək olar. Amma nəzərə almaq lazımdır ki, dünyagörüşü istilahı cüzi etiqadlara şamil olmadığı kimi, ideologiya istilahı da cüzi hökmlərə şamil edilmir.
Bunu da qeyd etmək lazımdır ki, bəzən ideologiya sözü daha ümumi mənada işlənərək dünyagörüşünü də özündə ehtiva edir.
İlahi və materialist dünyagörüşü
Qədim zamanlardan dünyagörüşü iki ümumi qismə bölünmüşdür:
1. İlahi dünyagörüşü;
2. Materialist dünyagörüşü.
Materialist dünyagörüşü ardıcılları qədimdə təbiilər, dəhrilər, bəzən də zındıq və mülhidlər adlandırılırdı. Bizim dövrümüzdə isə onlar materialist adlandırılırlar. Materializmin müxtəlif qismləri vardır. Onların ən məşhurlarından biri marksizm ideologiyasının fəlsəfə bölməsini təşkil edən dialektik materializmdir. Hələlik materializm haqqında bu qədər məlumatı yetərli sayıb, asimani dinlər haqqında danışacağıq.
(ardı linkdə: [ Ссылка ])
Mənbə:
Əqidə Üsullarının Təlimi - Misbah Yəzdi
