Աշուղ Շիրվանու «Աննման աղջիկ» երգն է՝ Գրիգոր Սաֆարյանի կատարմամբ:
Շիրվանին (Շամիր Հարությունյան) ծնվել է Կապանի շրջանի Կաղնուտ գյուղում՝ չորս բոլորը անտառ՝ լի թռչունների երգով և դայլայլով, յուրահատուկ բնական երաժշտությամբ, որի ազդեցությամբ մանուկ Շամիրի հոգու և սրտի լարերը սկսեցին նվագել: Ամեն ինչ սկսվեց նրանից, որ 9 տարեկան Շամիրը պահածոյի տուփից փորձեց քամանչա սարքել և ձիու մազերից պատրաստված աղեղով նվագել: Ինքնաշեն քամանչան ձայն չէր հանում: Պարզվեց՝ աղեղին պետք է բևեկնախեժ քսել: Դա երաժշտական աշխարհի գաղտնիքներից առաջինն էր: Հետո աստիճանաբար բացվեցին մյուսները, որոնց տիրապետում էր Շամիրը: Կաղնուտցիները զմայլվում էին դպրոցական Շամիրի նվագով և երգեցիկ ձայնով: Շուտով ինքը սկսեց իրեն նվագակցել՝ հոր առած մանդոլինը կրծքին սեղմած:
Եկավ 1937-ը, ու Շամիրի հորն էլ հասավ... Հասարակ դարբնի մեղքն այն էր, որ նորոգել էր Անդրանիկի զինվորների հրացանները և չէր հավատացել Աղասի Խանջյանի շինծու ինքնասպանությանը՝ ասել էր. «Բերիայի ձեռքի գործն է, Խանջյանն ինքն իրեն սպանողը չէր»: «Եռյակի» որոշմամբ «Ժողովրդի թշնամի» պիտակը կպցնելով՝ գնդակահարվել էր Գորիսում, իսկ ընտանիքի ողջ ունեցվածքը բռնագրավվել:
Չնայած դժվարին կյանքին, որը հոր մահից հետո բաժին էր հասել 16-ամյա Շամիրին, նա իր ողջ կյանքում մնաց երաժշտության ծառան: Հարսանիքներին քամանչա նվագելով ու երգելով էր հաց վաստակում, մինչև որ մի օր պատահականորեն նրա նվագը լսեց ինքնուս երաժիշտ ու ստեղծագործող Մարտիրոս Սարգսյանը: Հավանեց ու ընդգրկեց իր երաժշտախմբում:
Սկսվեց Հայրենականը, և բոլորի հետ Շամիրին ևս կանչեցին զինկոմիսարիատ: Մորաքրոջ հուղարկավորության պատճառով ուշացած Շամիրը՝ ահաբեկվելով իրեն դասալիք անվանած զինկոմից, վախենալով, որ «ժողովրդի թշնամի» հոր նման կգնդակահարեն, շուրջ ութ ամիս դարձել էր «ղաչաղ», թաքնվել անտառներում, սնվել անտառի խղճուկ բարիքներով: Երբեմն մայրը կարողանում էր թաքուն ուտելիք տալ, և այդ օրերը տոն էին լինում Շամիրի համար: Վախենում էր ամեն ինչից, քնում կենդանիների որջերում, մարդուն համարում վայրի կենդանիներից առավել սարսափելի գիշատիչ: Քամանչան էր նրա «ղաչաղության» միակ ընկերը, որով թաքուն նվագում էր ու երգում իր հորինած և հայտնի աշուղների երգերը: Անտառներում քամանչան նրան պահեց որպես բանական էակ՝ չթողնելով, որ խելագարվի մենակությունից և վախից:
Գարնանը տեղեկանալով զինկոմիսարատից, որ կներեն, եթե ներկայանա և մեկնի ռազմաճակատ՝ Շամիրը ներկայանում է Գորիսի զինկոմիսարիատ և ուղարկվում գործող ռազմաճակատ, առաջին գիծ՝ «Մալայա Զեմլյա»: Այնտեղ էլ էր քամանչա սարքել, նվագել ու երգել՝ պատերազմական դաժան առօրյայում բնականոն կյանքի պատրանք և հույս ներարկելով ռազմիկներին: Մեկ տարի կռվելով ութերորդ գվարդիական բրիգադի կազմում, 1943 թ. ծանր վիրավորվել էր, ավիառումբի պայթյունից կոնտուզիա ստացել: Մարտերում ցուցաբերած խիզախության համար Շամիրը պարգևատրվել է «Կարմիր աստղ», «Հայրենական պատերազմի առաջին աստիճանի» մարտական շքանշաններով և բազմաթիվ մեդալներով: Զորացրվելուց հետո կես տարի բուժվել է հոսպիտալներում: Այնտեղ էլ էր նվագել, երգել՝ ուրախացնելով վիրավորներին և բժիշկներին: Քսաներկու տարեկանում արդեն դարձել էր աշուղ՝ աշուղ Շիրվանի. ինքն էր իրեն այդպես անվանում իր գրած երգերում: Այդ անունով էլ Շամիրը վերադարձավ հայրենի Կաղնուտ:
Գեղեցիկ տղամարդ էր Շամիրը, բայց հաշմանդամ էր դարձել. նյարդային ցնցումներ ուներ դեմքի շրջանում, հենակներով մի կերպ էր տեղաշարժվում: Սիրահարվեց գյուղի ամենատեսքով աղջիկներից մեկին՝ Հայկանուշին, որը պատերազմը սկսվելուց հետո իններորդ դասարանից թողել էր դպրոցն ու դառնալով կոլտնտեսության պահեստապետ՝ աղջկական իր վտիտ ուսերին վերցրել բանակին պարեն մատակարարելու դժվարին հոգսը: Որոշել էր պատերազմի ավարտից հետո սովորել բուհում և ուսուցչուհի դառնալ: Սիրահարված Շամիրը լավ երգեր էր գրում:
Հաշմանդամ Շամիրի հետ ամուսնանալու Հայկանուշի մտադրությունը միանշանակ չընդունվեց համագյուղացիների կողմից: Միայն մայրն էր՝ Մարիամը, որ ասաց «Քինի բալա, տըրան ալ ա մար պերած, ուրան ալ բիդի մինը սիրի չէ՞, մարդ ա»: 1944 թ. Շամիրն ու Հայկանուշը պսակվեցին առանց հարսանիքի՝ բնակություն հաստատելով անհարմարություններով լի գյուղական տանը:
Շամիրը կնոջ ուղեկցությամբ եղավ տարբեր առողջարաններում, այցելեց բժիշկներին, որոնք Հայկանուշին սովորեցրին բուժական մերսումներ և առողջական վիճակի բարելավման հույս հայտնեցին՝ դրանք կանոնավոր կիրառելու և հատուկ սննդակարգ պահպանելու դեպքում: 3 տարի անց Հայկանուշի հոգատար վերաբերմունքի շնորհիվ 180 սմ հասակ և 42 կգ քաշով հաշմանդամ Շամիրն ապաքինվեց, քաշը հասավ 60 կգ-ի, իսկ 1951 թվականից հրաժարվեց հաշմանդամության թոշակից՝ աստիճանաբար վերադառնալով լիարժեք, գործուն կյանքի:
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ [ Ссылка ]
Երգի խոսքերը՝

Աննման աղջիկ, աչքդ լույս,
Այսօր քեզ նշան են արել,
Ուրախացի՛ր, ով սիրուն կույս
Բաղչադ գյուլիշան են արել։

Ուզած բանըդ կատարել են,
Եկող-գացողք դադարել են,
Տուն ու տեղդ զարդարել են,
Պատդ զարնիշան են արել։

Մի՛ վախիլ, չի կորչի ջանքդ,
Պիտի լավ անցկացնես կյանքդ,
Տարածել են գովասանքդ,
Մինչև Հինդստան են արել։

Վրադ ունիս ակունք խալիս,
Բարեկամք ընծա են տալիս,
Խնամիքդ գնում-գալիս՝
Ձեր տունը մեյդան են արել։

Անունդ ասեմ Վարդուհի,
Իսկ ծագումով՝ իշխանուհի,
Շուտով կդառնաս թագուհի,
Քեցի աննման են արել։

Նշանդ շնորհավոր լինի,
Ուզածդ բախտավոր լինի,
Ղևոնդն քեզ քավոր լինի,
Ինձի պարտական են արել։

свернуть