Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy w Supraślu z lotu ptaka
[ Ссылка ]
Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy w Supraślu, mieście leżącym kilkanaście kilometrów od Białegostoku, to jeden z pięciu prawosławnych klasztorów męskich w Polsce. Jego założycielem był Józef Sołtan, biskup smoleński, a od 1507 roku metropolita kijowski.
Monaster został ufundowany jeszcze w XV wieku przez Aleksandra Chodkiewicza - wojewodę nowogródzkiego. Chodkiewiczowie należeli do grona najwybitniejszych rodów magnackich w Wielkim Księstwie Litewskim, niemniej Józef Sołtan również wywodził się z zamożnej rodziny. Początkowo siedzibą klasztoru był Gródek, lecz wkrótce okazało się, że życie świeckie, toczące się wokół istniejącego tam zamku, przeszkadzało mnichom w osiągnięciu skupienia. Z tego powodu na początku XVI wieku klasztor przeniesiono na uroczysko Suchy Hrud, znajdujące się w pobliżu dzisiejszego Supraśla.
W 1501 roku powstała drewniana cerkiew pod wezwaniem św. Jana Teologa - Aleksander Chodkiewicz chciał w ten sposób upamiętnić swojego zmarłego ojca Iwana. W 1510 roku rozpoczęły się prace nad główną cerkwią monasterską - monumentalną, murowaną świątynię Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy, która pełniła funkcje obronne i sakralne. W latach 1532-1557 wzniesiono kolejną cerkiew - Zmartwychwstania Pańskiego - świątynię katakumbową, w podziemiach której umieszczano ciała zmarłych mnichów. Niestety, w latach 70. XIX wieku cerkiew popadła w całkowitą ruinę i nie została już odbudowana.
W XVI wieku monaster w Supraślu był jednym z najaktywniejszych ośrodków myśli religijnej, a pod względem znaczenia - drugim ośrodkiem monastycznym Kościoła prawosławnego w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jednak w marcu 1635 roku, po trwającym wiele lat konflikcie, monaster przyjął regułę bazyliańską, co, według źródeł prawosławnych, przyczyniło się do jego upadku jako centrum życia duchowego. Bazylianie rozbudowali kompleks klasztorny i nieco zmodernizowali jego wnętrze. Do cerkwi wstawiono między innymi nowe, barokowe wyposażenie, a do głównej świątyni klasztoru - cztery ołtarze boczne.
W 1824 roku monaster ponownie znalazł się pod skrzydłami Kościoła prawosławnego. W pierwszych latach po przywróceniu mu pierwotnego wyznania, z jego wnętrza zaczęto usuwać wszelkie unickie elementy. Odnowa klasztoru stała się jednak możliwa dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Archimandryta Mikołaj Dołmatow, przełożony monasteru od 1881 roku, polecił wyremontować cerkiew Zwiastowania i wznieść nową świątynię pod wezwaniem św. Jana Teologa - powstały w XVI wieku obiekt uległ bowiem zniszczeniu jeszcze w tym samym stuleciu.
W 1915 roku mnisi z Supraśla udali się na bieżeństwo i zabrali ze sobą całe ruchome wyposażenie klasztoru. W pierwszych latach II wojny światowej monaster został zdewastowany przez zajmujące go wojska radzieckie. Oddziały Armii Czerwonej urządziły kuchnię w cerkwi św. Jana Teologa, natomiast w głównej świątyni - kuźnię. Ponadto, żołnierze wynieśli z budynku ikony i zniszczyli barokowy ikonostas.
W 1944 roku wojska niemieckie zburzyły cerkiew Zwiastowania Bogurodzicy, zaś mnichów, który przybyli do Supraśla z obszaru ZSRR już podczas hitlerowskiej okupacji, zmusiły do opuszczenia monasteru. Po zakończeniu II wojny światowej nowe władze zgodziły się jednak na dalsze użytkowanie przez prawosławnych cerkwi św. Jana Teologa, którą za zgodą władz okupacyjnych otwarto w 1942 roku.
W okresie międzywojennym zabudowania klasztoru należały do salezjanów. Od lat 80. XX wieku Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny zaczął stopniowo odzyskiwać budynki klasztorne, a także prowadzić prace konserwatorskie i remontowe. W kolejnej dekadzie udało się przywrócić życie monastyczne w Ławrze Supraskiej, co było zasługą arcybiskupa białostockiego i gdańskiego Sawy Gawryluka.
W 1984 roku do pracy duszpasterskiej w Supraślu został skierowany hieromnich Miron Chodakowski - otrzymał on godność ihumena i rolę przełożonego reaktywowanej wspólnoty. Pod jego kierunkiem przeprowadzono renowację cerkwi św. Jana Teologa, zabudowań mieszkalnych i gospodarczych oraz podjęto się odbudowy zrujnowanej cerkwi Zwiastowania.
Obecnie Ławra Supraska jest najważniejszym monasterem prawosławnym w Polsce. Żyjący w klasztorze mnisi prowadzą działalność duszpasterską, pracują w klasztorze, przygotowując świątynię do nabożeństw, a ponadto sprawują opiekę parafialną nad mieszkańcami Supraśla i okolicznych miejscowości.
Więcej naszych filmów znajdziecie na:
[ Ссылка ]
Bądź na bieżąco i polub nas: [ Ссылка ]
Jesteśmy również na Instagramie @polskazdrona.pl [ Ссылка ]
