ALACAHÖYÜK - ALACA / ÇORUM
Alacahöyük, Çorum iline bağlı Alaca ilçesinin 15 km kuzeybatısında Alacahöyük beldesinde yer alır. Çorum merkezine 50 km uzaklıktadır. Alacahöyük'te dört ayrı kültür evresinden kalma 15 yerleşim ya da yapı katı bulunmuştur. Alacahöyük, ana toprak üzerine kurulmuş 16 metre yüksekliğindeki bir höyüktür.
Hititlerin önemli bir kült ve sanat merkezi olan Alacahöyük ‘te 1935 yılında başlayan kazılarında 4 uygarlık açığa çıkartılmıştır. Alacahöyük kazısı, Türkiye’nin ilk ulusal kazılarındandır.
Alacahöyük’ü gezerken karşılaşılan anıtsal kapılar ve taş temeller Hitit İmparatorluk Çağı’na tarihlenmektedir. Alacahöyük'te Hitit öncesi dönemden buluntular çıkarılmıştır. Alacahöyük'te bulunan anıtsal sfenksler, kalker temel üzerine andezit bloklarla inşa edilmişlerdir.
HATTUŞA - BOĞAZKALE
Hattuşa, Hititler'in geç tunç çağı dönemindeki başkentidir. Hattuşa Çorum il merkezinin 82 km güneybatısındaki Boğazkale ilçesinde bulunmaktadır. Hattuşa Sungurlu ilçesine 29 Km, bulunduğu Boğazkale İlçe merkezine 1 km mesafededir.
1986 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınan Hattuşa, Hitit İmparatorluğunun başkenti olarak Anadolu’da yüzyıllar boyu çok önemli bir merkez olmuştur.
Hattuşa 1834 yılında keşfedilmiştir. 1906 yılında başlayan kazılar sonucunda buradaki yerleşimin M.Ö. 2. bin yılında Anadolu ve kuzey Suriye’de hâkimiyet kuran Hitit Devleti’nin Başkenti olduğu anlaşılmıştır. Dünya Mirası olarak tescillenen Hattuşa Antik Kenti, sadece Çorum’un değil ülkemizin ve dünyanın en önemli arkeolojik alanlarından biridir.
1988 yılında Milli Park ilan edilen bölge turizm dinamiği haline getirilmiştir. Eski çağlarda etrafı 6 km’lik surlarla çevrilmiş ören yerinde bulunan çivi yazılı tablet arşivleri de UNESCO’nun Dünya belleği Listesi’nde yer almaktadır.
KAYMAKLI YERALTI ŞEHRİ - NEVŞEHİR
Kaymaklı Yeraltı Şehri Nevşehir’e 20 km. mesafede bulunan Kaymaklı kasabasındadır. Eski hayatlara dair en dikkat çekici ipuçlarının var olduğu, müthiş bir işçilikle yapılan Kaymaklı Yeraltı Şehri, Ihlara Yolu üzerindeki Kaymaklı Kasabası’ndan ismini almaktadır. Yaklaşık 5000 kişinin yaşamasına imkan veren büyüklüğüyle, 8 katlı bir yapıdır.
Kaymaklı'nın tarihi M.Ö. 3000 yılına kadar gitmektedir. Hititler Dönemi'nde yapılmış olan bu şehir Roma ve Bizans dönemlerinde diğer alanların da oyulmasıyla genişletilerek yeraltı şehrine dönüştürülmüştür. Kaymaklı Yeraltı Şehri, tüf kayalara oyularak meydana getirilmiştir.
Bir topluluğun geçici olarak yaşayabilmesi için gerekli barınma şartlarına uygun olan alanda, dar koridorlarla birbirlerine bağlanan oda ve salonlar, şıra haneleri, su mahzenleri, mutfak ve erzak depoları, havalandırma bacaları, su kuyuları, kilise ve dışarıdan gelebilecek herhangi bir tehlikeyi önlemek için kapıyı içten kapatan büyük sürgü taşları yer alıyor.
DERİNKUYU YERALTI ŞEHRİ
Derinkuyu Yeraltı Şehri Nevşehir- Niğde karayolu üzerinde ve Nevşehir’e 30 km. uzaklıkta bulunan Derinkuyu ilçesindedir.
Kapadokya bölgesinin jeolojik oluşumu sayesinde inşa edilmiş sekiz katlı Derinkuyu Yeraltı Şehri, büyük bir topluluğu içinde barındıracak ve ihtiyaçlarını karşılayacak mekânlardan oluşuyor. Bölgede bulunan bir diğer örnek olan Kaymaklı Yeraltı Şehri'nden farklı olarak Derinkuyu'da bir misyonerler okulu, günah çıkartma yeri, vaftiz havuzu ve ilgi çekici bir kuyu da bulunuyor.
Derinkuyu'nun ilk yerlileri Asur kolonilerine kadar uzanıyor. 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun zulmünden kaçan ilk Hıristiyanlar Antakya ve Kayseri üzerinden Kapadokya'ya gelerek buraya yerleşmişler. Bölgedeki yeraltı şehirlerini kuran ilk Hıristiyanlar, girişleri kolayca fark edilemeyecek şekilde yapılmış bu şehirlerde saklanarak Romalı askerlerin zulmünden kurtulabilmişler. Yeraltı şehirlerinde uzun süre dışarı çıkmadan yaşamak zorunda kalabilecekleri için erzak depoları, havalandırma bacaları, üzüm imalathaneleri, kiliseler, manastırlar, su kuyuları, tuvaletler ve toplantı odaları yaparak alanlarını genişletmişlerdir.
ARSLANTEPE HÖYÜĞÜ
Arslantepe Höyüğü Malatya’nın 7 km. Kuzeydoğusunda, Fırat ırmağının Karakaya Baraj Gölü'nün batı kıyısı yakınındaki Orduzu Beldesinde yer almaktadır. Arslantepe Höyüğü’nün Kültür Dolgusu 30 metre yüksekliğindedir. M.Ö.5000 yıllarından M.S.11.yüzyıla kadar yerleşim görmüştür. M.S.5 ve 6. yüzyıllar arasında Roma köyü olarak kullanılmış ve daha sonra Bizans Nekropolü yani mezarlık olarak yerleşimini tamamlamıştır.
Arslantepe’de ilk kazılar 1930’larda bir Fransız ekip tarafından yapılmıştır. Özellikle kazı Geç Hitit tabakalarında yapılmıştır. Kazılarda taş üzerine alçak kabartma ile dekore edilmiş avlu ve giriş kapısının iki yanında iki aslan heykeli ve karşısında devrilmiş bir kral heykeli ile bir Geç Hitit Sarayı bulunmuştur. Bu eserler o tarihlerde Malatya’da müze bulunmadığı için Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne götürülmüş ve halen orda sergilenmektedir.
