Τα σχέδια μαθημάτων και τα διδακτικά σενάρια είναι απαραίτητα για την ποιοτική και αποτελεσματική διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.
Με τον όρο «σχέδιο μαθήματος» εννοούμε ένα διδακτικό εργαλείο που χρησιμοποιούμε για τη διδασκαλία μιας συγκεκριμένης ενότητας, στο οποίο πρέπει να περιλαμβάνονται:
Α. Οι διδακτικοί στόχοι. Ακολουθώντας το αναλυτικό πρόγραμμα διατυπώνουμε ξεκάθαρα, απλά και με σαφή τρόπο τους διδακτικούς στόχους του μαθήματος. Αυτό μας διευκολύνει στο να σχεδιάσουμε και να αναπτύξουμε τη διδακτική μας στρατηγική και τα κριτήρια αξιολόγησης για τους μαθητές στο τέλος της ενότητας.
Β. Η διδακτική στρατηγική. Ουσιαστικά η στρατηγική διδασκαλίας είναι μια ακολουθία από επιμέρους στάδια, στο καθένα από τα οποία επιτυγχάνουμε έναν ενδιάμεσο στόχο. Κάθε στάδιο μπορεί να περιλαμβάνει:
- μια ερώτηση πάνω στη θεωρία και την παροχή οδηγιών για την απάντησή της
- τη μέθοδο επίλυσης ενός προβλήματος
- την εκτέλεση ή την παρατήρηση ενός πειράματος
- τις ομαδικές εργασίες
- τη σύντομη ανάπτυξη ενός θέματος από τους μαθητές κ.ά.
Γ. Οι μέθοδοι αξιολόγησης των μαθητών. Ξεκινώντας από τους διδακτικούς στόχους ελέγχουμε κατά πόσο αυτοί επιτεύχθηκαν. Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα με ένα σύντομο κριτήριο αξιολόγησης (τεστ 10-15 λεπτών), το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, ερωτήσεις τύπου σωστό-λάθος, ερωτήσεις αντιστοίχησης, μια άσκηση κ.ά. Επίσης, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και την προφορική εξέταση, η οποία βέβαια είναι περισσότερο χρονοβόρα.
Αν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης είναι θετικά, τότε μπορούμε να σχεδιάσουμε τη διδασκαλία μας για την επόμενη ενότητα. Σε αντίθετη περίπτωση, επανερχόμαστε στην ίδια ενότητα με σκοπό να επαναλάβουμε έννοιες που δεν έγιναν κατανοητές από τους μαθητές. Για τον σκοπό αυτό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε διαφορετική διδακτική στρατηγική και διαφορετικά διδακτικά μέσα.
Το διδακτικό σενάριο διαφέρει από το σχέδιο μαθήματος, διότι είναι ένα μαθησιακό πλαίσιο το οποίο εμπεριέχει και πραγματοποιείται μέσα από μια σειρά εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Εστιάζει στο γνωστικό αντικείμενο του μαθήματος, έχει συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους και βασίζεται σε βασικές παιδαγωγικές αρχές και πρακτικές. Συγκεκριμένα, η διερευνητική μάθηση, η συνεργατική μάθηση και η διαθεματικότητα καθορίζουν τις παιδαγωγικές αρχές ενός διδακτικού σεναρίου.
Το πλάνο δραστηριοτήτων και η δομή ενός διδακτικού σεναρίου μπορεί να είναι η εξής:
- Αρχικά πρέπει να προσδιορίζεται η τάξη στην οποία απευθύνεται, καθώς και το διδακτικό αντικείμενο στο οποίο εστιάζει το συγκεκριμένο σενάριο.
- Προτεινόμενος χρόνος, που απαιτείται για την υλοποίηση του σεναρίου. Συνήθως είναι μία ή δύο διδακτικές ώρες.
- Αναφέρονται οι προβληματισμοί που οδήγησαν στη δημιουργία του σεναρίου και αξιοποιούνται οι νέες τεχνολογίες.
- Περιγράφεται το απαραίτητο υλικό για την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου (τετράδιο εργασιών, εμπλουτισμένο σχολικό εγχειρίδιο, διαδραστικός πίνακας, λογισμικό, φύλλα εργασίας κ.ά.)
- Η πορεία της διδασκαλίας (έναρξη, αναφορά συγκεκριμένης ενότητας, προσέλκυση ενδιαφέροντος), αναλυτική περιγραφή των ενεργειών των μαθητών και του εκπαιδευτικού, εργασίες για το σπίτι.
- Δυνατότητες τροποποίησης ή επέκτασης του σεναρίου, αν απαιτείται περισσότερος χρόνος για την υλοποίησή του.
- Ηλεκτρονικές διευθύνσεις για άντληση υλικού, όπως εικονικά πειράματα, χάρτες, κουίζ, Φωτόδεντρο κ.ά.
- Ενδεικτική βιβλιογραφία (βιβλία, άρθρα περιοδικών, ηλεκτρονικές διευθύνεις) που χρησιμοποιήθηκαν ως βιβλιογραφία για το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο.
- Φύλλα εργασίας για τους μαθητές, τα οποία περιλαμβάνουν οδηγίες για την περιήγησή τους στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις, ερωτήσεις, ασκήσεις, επεξεργασία πειραματικών δεδομένων.
Τέλος, η αξιολόγηση των μαθητών κατά τη διδασκαλία με τη χρήση των διδακτικών σεναρίων, γίνεται από τον εκπαιδευτικό με βάση τους στόχους που τέθηκαν αρχικά καθώς και τις βασικές παιδαγωγικές αρχές κατασκευής σεναρίων.

свернуть