دلکش ماهور

از گوشه‌های دستگاه ماهور که در قرن اخیر اهمیت بیشتری به آن داده شده ، طوری که امروزه مشهورترین گوشه دستگاه ماهور است . بررسی تصیف‌های گذشته نشان می‌دهد در گذشته نه چندان دور (میانه دوره قاجار) اجرای گوشه‌ای مانند خاوران ، در ادامه ماهور ، مرسوم‌تر از دلکش بوده است . گوشه دلکش، "شور"ی در دستگاه ماهور است که معمولا با شکست پرده یک‌باره ، فضای ماهور را تبدیل به شور می‌کند . دلکش در حقیقت شورِ رِ در ماهورِ دُ محسوب می‌شود زیرا دستگاه شور در نفسِ خود ، دارای دو شور است و دلکشِ ماهور ، شورِ دوم است (شورِ سُل در شورِ رِ ) ، یعنی سلمک و شهناز است و نه "درآمدِ" شور . به همین دلیل ایست‌های دلکش در پرده فا و با اشاره به پرده می بِکار است ، یعنی ایست با همان حالتی که در شهناز هست و از همین رو در ردیف هنگ‌آفرین پس از دلکش ، قرچه نیز روایت شده است . بنابراین اگر فرودِ معروف شور ، که با شکست پرده همراه است ، در دلکشِ ماهورِ دُ اعمال شود ، فرود به شورِ رِ صورت گرفته است . در این گوشه هر نوع شعری با هر وزنی خوانده می‌شود زیرا چنین گوشه‌هایی که در حقیقت مقام‌اند ، دارای بسترِ صوتیِ ویژه و نتِ محورند .
از ۲۶ تصنیف قدیمی ماهور که عبدالله دوامی روایت کرده ، استفاده از گوشه دلکش فقط در تصنیف "زمن نگارم" ساخته درویش‌خان ، دیده می‌شود ولی در بیشتر تصنیف‌ها به خاوران و عراق اشاره شده است .
(فرهنگ نواهای ایران . ارشدتهماسبی)
@haft_dastgaah978
دلم از نرگسِ بیمارِ تو بیمارتر است
چاره کن دردِ کسی کزهمه ناچارتر است

"ردیف دوامی"

свернуть