Ja dan schrijf je ook over stress en weinig slapen, dat is ook niet goed wil je je lichaam kankervrij houden. Ja dat klopt. Als het fout gaat hè. Ja ik heb het net al even genoemd. Stress is ja een heel natuurlijk beschermmechanisme. Kijk als ik een tijger zou zijn opeens dan schiet jij behoorlijk in de stress, maar dat is functioneel wat er gebeurt is; jouw lichaam gaat onmiddellijk, dat gebeurt echt in een seconde, gaat cortisol en adrenaline produceren. Adrenaline nou ja je hart gaat opeens harder slaan want er moet bloed bij je spieren want je gaat of met die leeuw of tijger ga je vechten of je zet het op een rennen, één van de twee. Bij beide heb je heel veel bloed nodig maar je hebt ook heel veel glucose nodig. En die cortisol die gaat, dat hebben we al eerder gezegd, die gaat je insuline en je glucose onmiddellijk in je bloed verhogen zodat je spieren energie hebben. En cortisol doet ook nog wat anders, dat maakt je bloed beter stolbaar. Dat is ook heel functioneel want als ik een leeuw ben en ik ben snel genoeg hap ik je arm eraf en als je cortisol je bloed niet beter zal laten stollen, bloed je dood. Dus er zijn allerlei dingen. Nou dat werkt in die situatie heel goed maar als je chronische stress gaat hebben, als je dat continu gaat hebben, gaan er heel andere dingen spelen. Bijvoorbeeld als jouw bloed verhoogd stolbaar blijft, ja dan heb je meer kans dat je proppen naar je hart en naar je hersenen gaan schieten en dat je een hartaanval krijgt of een beroerte. Nou dat fenomeen is er tussen, er werd in eerste instantie wat lacherig over gedaan onder cardiologen, en van ja ja stress ja dat zal wel. Hartaanvallen komt door roken en door teveel vet en dat soort dingen. Nee, het blijkt dat stress een hele grote factor is voor hartaanvallen. Maar cortisol en adrenaline verhogen ook je glucose en je insuline gehalte en we weten inmiddels dat dat factoren zijn die de kans op kanker verhogen en wat weten we nu uit onderzoek; inderdaad mensen die aantoonbaar veel chronische stress hebben, het is natuurlijk wat moeilijker om dat in een score te vatten dan hoge bloeddruk bijvoorbeeld. Maar wetenschappers zijn daar behoorlijk in geslaagd. Dan weten we dat chronische stress een risicofactor is voor kanker en we weten ook als je eenmaal kanker hebt ja iedereen schiet in de stress en raakt in paniek voor een tijd, maar als we naar patiënten kijken die daar op middellange en lange termijn beter mee omgaan vergeleken met degenen die dat niet doen, dat stress ook een risicofactor is voor een slechte prognose van kanker. En dan hebben we slapen. Ja. Slaap dat is, ja wat heeft slapen nou met kanker te maken. Stress en slapen zijn natuurlijk gerelateerd. Door stress ga je minder slapen en door minder slapen krijg je meer stress. Voor het belang van slapen wil ik even met een heel klein voorbeeldje toelichten. Iedereen kent het gevoel als je een nacht slecht geslapen hebt, dan voel je je de volgende dag behoorlijk rot. Doe je dat twee dagen achter elkaar dan voel je je heel rot, als je dat een week of twee weken doet, man je weet niet waar je bent, je bent niet meer van deze wereld bij wijze van spreken en je wordt ook ziek. Nou je kunt alles in je leven goed doen; gezond eten, lekker bewegen, enzovoort. Maar als je niet goed slaapt, is al het andere zinloos. Dus dat is een basisvoorwaarde. Dat blijkt als je slecht slaapt, gaat je afweersysteem naar beneden, maar blijkt ook dat er een bepaald hormoon melatonine niet goed wordt aangemaakt, wat ook belangrijk is in die hele suikerstofwisseling. En het blijkt dus gewoon als je slecht slaapt, risicofactor om kanker te krijgen en naderhand een risicofactor op een slechte prognose. En dat werkt zo sterk dat iemand die kanker heeft bijvoorbeeld en die in een ploegendienst zit of je bent steward of stewardess of piloot bij de KLM en je vliegt trans-Atlantisch, dan zou je eigenlijk een andere baan moeten gaan zoeken, waarin je gewoon kan slapen als het donker is en wakker kan zijn als het licht is. Je kunt ook melatonine in de vorm van een tabletje nemen om dat dag- en nachtritme weer aan te passen, op plekken werkt dat goed, werkt dat voldoende? Ja, er zijn aanwijzingen dat je die risico's wat kunt verminderen door melatonine te nemen, maar niet helemaal weg te nemen. Maar er is nog niet heel veel onderzoek wat beschikbaar is.

свернуть