Azirin (müşriklərə üzr gətirənlər) təkfirindəki təfsilat.
Şeyx Əli bin Xudeyr əl-Xudeyrin
(Allah onu qorusun və əsirlikdən qurtarsın)
müəllifi olduğu "əl-Həqaiqu fi ət-Tövhid" kitabından,
Şərh: Yəni kim ki, müşrikləri müsəlman adlandırır onlar bir neçə növdür. Kim “ləə iləhə illallah” deyib eyni zaminda Allahdan başqasına ibadət edənə müsəlman ismini verərsə, fərq etməz bu (yəni isim verən) alim olsun, hakim olsun və ya avam olsun şirk edənlərə müsəlman deyənlər bir neçə növdür. Əgər onu (yəni şirk edəni) cahilliyindən və ya təvil edərək müsəlman adlandırarsa, yəni bu onun məzhəbi, görüşüdür ki, “yəni kim ləə iləhə illallah deyib və cahilliyindən dolayı Allahdan qeyrisinə qurban kəsərsə müşrik adlanmır” bu məsələnin hökmü də xəfiy (gizli) məsələ kimidir, xəta edir amma təkfir olunmur və İslam haqqı onunla qalır, xüsusən də əgər əhli sünnədirsə, yəni onda İslamın əsasları var. Belə hallar çoxdur. Həmçinin onda təlbis ola bilər. Günümüzdə bəzi Allahın şəriətinə müxalif olub qanunları dəyişdirən hakimlərin islamını zənn edir, alimlərin sözünə qayıdır, hansı ki, deyirlər “bu hakimlər müsəlmandırlar”, buna görə də o zənn edir ki, bu hakimlər müsəlmandırlar. Kim belə zənn edərsə bu xəfiy məsələdir. Bü məsələdə cahillik üzürdür, qarışıq olduğuna görə üzürlüdür, bu birinci növdür.Bu birinci növdə, biz “ləə iləhə illallah” deyəndən danışırıq, amma kim ki, yəhudi və xristianları müsəlman, müvahhid adlandırarsa icma ilə kafirdir. Çünki, müxalifdir. İcma var ki, “kim əsli kafiri təkfir etməzsə kafir olar”. Amma qiblə iddia edən birisi “ləə iləhə illallah” deyir, namaz qılır bununla yanaşı Allahdan qeyrisinə qurban kəsir, qanun qoyur onda zındıqlıq var, şəriətə zidd məhkəmələr var belə birisini cahillikdən, təlbisdən, təvildən dolayı, həmçinin bəzi müasir alimlərin cahilliyi üzür görməsi səbəbi ilə xətaya düşərək müsəlman zənn edən kəslər, məsələ xəfiy məsələ olduğu üçün təkfir olunmurlar. Xüsusən də əsilləri əhli sünnədirsə.Ümumən onlarla yardımlaşırıq, elm götürürük, məhəbbət bəsləyirik. Bunun dəlili: “Sizə nə olub ki, münafiqlər barədə iki firqəyə bölünmüsünüz” Nisə sürəsi 88. Qureyşdən bir tayfa Mədinəyə gəlmişdilər, bəzi səhabələr onların küfürünə hökm verdilər, bəzi səhabələr də onların islamına hökm verdilər, səhabələr ixtilaf etdilər. Bu tayfanı təkfir edən səhabələr onları müsəlman zənn etdiklərindən dolayı digər səhabələri təkfir etmədilər.
