2003-ին ՀՀ նախագահի ընտրությունից առաջ «Հայլուրին» տված հարցազրույցում Ռոբերտ Քոչարյանը բացատրում է, թե ինչու Հայաստանը որոշեց խոսել նաև Արցախի փոխարեն (այդպիսով Արցախին զրկելով հակամարտության կողմի՝ 1994-ի ԵԱՀԿ Բուդապեշտի գագաթաժողովում հաստատված կարգավիճակից)։

Ըստ Քոչարյանի, դա արվել է, որպեսզի միջազգային հանրությունը գործ ունենա միավորված հայ ժողովրդի (Հայաստան, Արցախ, սփյուռք) մոտեցման հետ։ Նրա կարծիքով, երբ Հայաստանն ասում էր, թե կընդունի կարգավորման ցանկացած տարբերակ, որին կհամաձայնի Ղարաբաղը, հեշտացնում էր Արցախի վրա ճնշումը, ինչից խուսափելու համար էլ այնպես է արել, որ գործ ունեն «միավորված հայ ժողովրդի» մոտեցման հետ։

Որպես որդեգրված մոտեցման արդյունավետության ապացույց Քոչարյանը բերում է փաստը, որ 1997-ին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ներկայացրած փուլային տարբերակն ընդունել էր Ադրբեջանը (նաև Հայաստանը) և մերժել էր Արցախը, սակայն «միավորված հայ ժողովրդի» դիրքորոշման ի հայտ գալուց հետո Հայաստանն ու Արցախն ընդունել են կարգավորման նոր տարբերակը, իսկ մերժողը եղել է Ադրբեջանը։ Քոչարյանն այս մոտեցումը կրկնել է նաև 2003-ին ՀՀ նախագահի ընտրության երկրորդ փուլից առաջ նախագահի թեկնածու Ստեփան Դեմիրճյանի հետ հեռուստաբանավեճի ժամանակ։

Հետագայում Ռոբերտ Քոչարյանը ոչ միայն դադարել է հպարտանալ կատարվածի համար, այլև փոխել է մոտեցումը, և թե՛ իր գրքում, թե՛ իր գրասենյակի միջոցով Արցախի՝ հակամարտության կողմի կարգավիճակի կորուստը վերագրել է ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, թեև Արցախն այդ կարգավիճակից օգտվել է նաև հենց Ռոբերտ Քոչարյանի իշխանության տարիներին՝ 1998-ի նոյեմբերին պաշտոնապես համաձայնություն տալով միջնորդների ներկայացրած «Ընդհանուր պետություն» տարբերակին, ինչի մասին իր խոսքում նշում է նաև Քոչարյանը։

2001-ի ապրիլին Քի Վեսթում (ԱՄՆ) ԼՂ հարցի կարգավորման բանակցություններում քննարկված տարբերակն առաջինն էր, որտեղ որպես հակամարտության կողմեր հանդես էին գալիս միայն Ադրբեջանն ու Հայաստանը. քննարկվում էր երկու պետությունների միջև տարածքային հնարավոր փոխանակման տարբերակ։ Կողմերի միջև հետագայում քննարկված մյուս բոլոր տարբերակներում ևս որպես հակամարտության կողմեր հանդես են եկել միայն Հայաստանն ու Ադրբեջանը. հակամարտությունն աստիճանաբար սկսեց ընկալվել որպես տարածքային վեճ երկու երկրների միջև։

свернуть